بررسی عوامل مؤثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت وقف (مطالعه موردی: منطقه ثامن مشهد)

نوع مقاله : تاریخ شهرسازی خراسان بزرگ

نویسندگان

1 دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)،

2 گروه مدیریت دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

3 مدیریت اماکن متبرکه مذهبی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

چکیده

تحقیق و کنکاش در خصوص وقف نشان می‌دهد که احکام حقوقی و به­ویژه رواج فرهنگ وقف در اسلام بحث مهم و گسترده‌ای است. از سوی دیگر نقش وقف به عنوان یک امر مدنی برخواسته از معارف و فرهنگ والای اسلامی در توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سامان بخشی به مسایل و مشکلات جامعه بر کسی پوشیده نیست و در این میان عملکرد مطلوب نهادهای متولی و دست‌اندرکار تأثیر بسزایی در برخورداری جامعه از اثرات مختلف موقوفات مردمی و تمایل به مشارکت بیشتر آنان در این امر دارد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر تمایل رفتاری مردم مشهد نسبت به سنت «وقف» می­باشد، که به منظور سنجش تمایل رفتاری از مدل رفتار برنامه­ریزی­شده آیزن (1975) استفاده شده است. این پژوهش از حیث ماهیت، کاربردی[1] و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها ازنوع توصیفی[2]- پیمایشی[3]- مقطعی[4] است. جامعه­ی آماری پژوهش، شهروندان ساکن در منطقه­ی ثامن مشهد هستند. با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری، بر اساس جدول مورگان[5] جامعه نمونه با حجم 384 نفر تعیین شده که با استفاده از شیوه­ی نمونه­گیری احتمالی (تصادفی)ساده[6] مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در مجموع از میان پرسشنامه‌های توزیع­شده 387 پرسشنامه سالم گردآوری شد. نتایج تجزیه و تحلیل آزمون معادلات ساختاری با استفاده از نرم­افزار Smart PLS حکایت از تأیید فرضیه­های پژوهش دارد. نتایج نشان دادند که نگرش کلی، هنجارذهنی و کنترل رفتاری ادارک­شده­ی شهروندان منطقه ثامن به طور معنی­داری با تمایل رفتاری­شان نسبت به سنت حسنه وقف در ارتباط می­باشد. میزان ضریب مسیر نگرش، هنجارذهنی و کنترل رفتارادراک شده به تمایل رفتاری به ترتیب برابر با 201/. ، 324/. و 415/. است که نشان­دهنده میزان تاثیر سه مولفه به صورت مستقیم بر تمایل رفتاری­ است. در نهایت مشخص شد که سه مولفه نگرش، هنجارذهنی و کنترل رفتار ادراک شده 55 درصد از تغییرپذیری تمایل رفتاری را تبیین می­کند؛ لیکن این ارتباط دارای شدت و ضعف می­باشد.