بررسی اشتراکات فرهنگی- اجتماعی ایران و افغانستان (با تاکید بر آسیب ها و فرصت ها)

نوع مقاله : تاریخ شهرسازی خراسان بزرگ

نویسنده

عضو هیات علمی ، دانشگاه بغلان، افغانستان

چکیده

خراسان بزرگ یکی از مهم‌ترین تمدن‌های بشری است که حوزۀ جغرافیایی وسیعی از عراق تا طخارستان و از سیستان تا هند‌ را در بر داشته است. در این بین، ایران و افغانستان به‌عنوان میراث‌داران اصلی این تمدن بزرگ تلقی می‌گردند به‌طوری‌که وسیع‌ترین و ژرف‌ترین اشتراکات فرهنگی، اجتماعی و غیره را باهم دارند. بااین‌حال، فاصله‌های شناختی، عاطفی و کاربرد نابجا از ظرفیت‌ها و امکانات متقابل در دو کشور، زمینۀ همکاری را سست می‌کند و دوری را افزایش می‌دهد. گسترش افراط‌گرایی مذهبی، منافع رقبای منطقه‌ای و جهانی ایران، بحران مهاجرت، کمبود منابع آب، رشد گروه‌های رادیکال ناسیونالیستی و غیره از تهدیدهای درخور ‌تأمل بر روابط این دو کشور و داشته‌های تمدنی و تاریخی است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به این سؤال اصلی پاسخ می‌دهد که با توجه به اشتراکات و تهدیدات در روابط این دو کشور، ساحت فرهنگ و عناصر فرهنگی و اجتماعی چه نقشی را در بهبود روابط و حفظ مشترکات تمدنی و تاریخی ایفا می‌کند؟ شکی نیست که ساحت فرهنگ و اجتماع مسیر مهم توسعۀ روابط کشورها است. به عقیده بسیاری از جامعه‌شناسان پست‌مدرن، امروزه، کالاها و عناصر فرهنگی دیگر ساحات جامعه را درنوردیده است، بنابراین از نقش فرهنگ، عناصر و ارزش‌های اجتماعی نباید غافل شد. هدف این پژهش بررسی فرصت‌ها و ظرفیت‌های مشترک این دو کشور و آسیب‌شناسیِ فقدان تعامل مطلوب و سرمایه‌گذاری برای اشتراکات نامبرده است. یافته‌ها نشان‌ می‌دهد که سرمایه‌گذاری مشترک ایران و افغانستان بر مشترکات فرهنگی و اجتماعی، سایر قلمروهای زندگی را نیز تحت‌تأثیر قرار داده و از داشته‌های تمدنی و تاریخی محافظت خواهد کرد و چگونگی روابط و مناسبات نسل‌های بعدی، وابسطه به این اقدامات خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of Socio-cultural commonalities of Iran and Afghanistan (Emphasizing the harms and opportunities)

نویسنده [English]

  • Sayed Mohammad Firozi
Faculty member, Baghlan University, Afghanistan
چکیده [English]

Great Khorasan is one of the largest and richest human civilizations that covers a large geographical area from Iraq to Takharistan and from Sistan to India. However, Iran and Afghanistan are considered as the main heirs of this great civilization, as they have the widest and deepest cultural, social, etc. commonalities. However; cognitive and emotion’s distances and misuse of mutual capacities and facilities in the both countries discourage the field of co-operation and increases distance. The expanding of religious extremism, the interests of Iran's regional and global rivals, the migration crisis, the scarcity of water resources, the growth of radical nationalist groups are some of the threats to the relations between the two countries and our civilizational and historical assets. This paper answers with a descriptive-analytical method The main question that given these commonalities and threats in the relations between the two countries, what roles can play the field of culture and cultural and social elements; in improving relations and preserving our civilizational and historical commonalities? There is no doubt that the field of culture and society are an important path for the development of relations between countries; According to many postmodern sociologists, today: goods and cultural elements have permeated other areas of society; therefore, the role of culture, elements and social values should not be overlooked. The purpose of this paper is to explore the common opportunities and capacities between the two countries and the pathology of the lack of favorable interaction and investment in common interest. The results of this study show that the joint investment of Iran and Afghanistan on cultural and social commonalities will affect other areas of life and will protect our civilizational and historical assets, and how relations between future generations will depend on these measures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • investment
  • cultural and social commonalities
  • Iran
  • Afghanistan
  1. احمدی، یوسف. (1396). «نگرش مهاجران افغانستانی نسبت به سیاه‌نمایی روزنامه‌های ایران (گزینه مطالعه دانشجویان افغانستانی دانشگاه‌های تهران)». بلاغ. (شماره 52-51)، 149-127.
  2. بصیری، محمدعلی؛ و مژگان موسوی نقلی. (1394). «همگرایی فرهنگی کشورهای حوزۀ نوروز برمبنای رویکرد آینده‌پژوهی». سیاست جهانی. (شماره 11)، 98-65.
  3. جمشیدی‌ها، غلام‌رضا؛ و موسی عنبری. (1383). «تعلقات و اثرات آن بر بازگشت مهاجرین افغانی». نامه علوم اجتماعی. (شماره 23)، 68-43.
  4. حسینی، حاتم. (1392). جمعیت‌شناسی، اجتماعی، اقتصادی و تنظیم خانواده. تهران: بوعلی سینا.
  5. دهقان نژاد، مرتضی؛ و همکاران. (1394). «موانع همگرایی اجتماعی-فرهنگی افغانستان و ایران در دورۀ پهلوی» تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهرا. (شماره 27)، 218-199.
  6. سو، آولوین. ی. (1397). تغییر اجتماعی و توسعه (مروری بر نظریه‌های نوسازی، وابستگی و نظام جهانی). ترجمه محمود حبیبی مظاهری. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  7. شولت، یان آرت. (1386). نگاهی موشکافانه بر پدیدۀ جهانی ‌شدن. ترجمه مسعود کرباسیانو تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
  8. رحمانی، امیر؛ و محسن قربان‌خانی. (1391). «بررسی تاریخ و تمدن شهرهای خراسان بزرگ (نمونۀ موردی: سمرقند، هرات، بلخ و مرو)». پژوهشنامۀ خراسان بزرگ. (شماره 9)، 18-9.
  9. رضایی، محمدرضا. (1389). جامعه‌شناسی فرهنگ. بی‌جا: طلوع.
  10. صادقی، فاطمه. (1386). «دولت ایران و مهاجرین افغان: تغییر سیاست و تحول هویت». گفتگو. (شماره 50)، 21-7.
  11. عباسی شوازی، محمد جلالی؛ و همکاران. (1395). «ماندن یا مهاجرت دوبارۀ مهاجران بازگشتۀ افغانستانی از ایران به کشورشان و عوامل تعیین‌کنندۀ آن». نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران. (شماره 21)، 41-10.
  12. علی‌آبادی، علیرضا. (1395). جامعه و فرهنگ افغانستان. تهران: الهدی.
  13. غوری، نظرمحمد. (1397). «بررسی و تحلیل مشترکات فرهنگی ایران و افغانستان». ششمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران. دانشگاه تهران.
  14. ظهور، مصور. (1397). «نگاهی به مشترکات فرهنگی ایران و افغانستان، ارائه‌شده در دومین دور گفتگوهای فرهنگی ایران و افغانستان( تعاملات دانشگاهی و آموزش، محور توسعه‌پایدار ایران و افغانستان»، دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص420-393.
  15. قنبری، محمد؛ و همکاران. (1396). «تحلیل میزان رضایت از زندگی و تمایل به بازگشت مهاجرین افغانستانی». جغرافیای سیاسی. (شماره 2)، 172-139.
  16. کاظمی، محمد کاظم. (1379). «ایران و بازسازی فرهنگی افغانستان». مطالعات آسیایی مرکزی و قفقاز. (شماره 32)، 136-109.
  17. کریمی موغاری، زهراو. (1383). «تأثیر مهاجرین افغانی بر سطح دستمزد و اشتغال در ایران». پژوهش‌های اقتصادی ایران. (شماره 18)، 122- 101.
  18. کوهکن، علیرضا. (1397). «دیپلوماسی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان». پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی. (شماره 2)، 69-39.
  19. گیدنز، آنتونی. (1380). پیامدهای مدرنیت. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: مرکز.
  20. میلنر، آندرو؛ و جف براویت. (1387). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی. ترجمه جمال محمدی. تهران: ققنوس.
  21. Lash, Scott. (2013). Sociology of Postmodern. New York: Routledge.
  22. URL1: http://kayhan.ir/fa/news/203747.
  23. URL2:https://af.shafaqna.com/FA/72692
  24. URL3:https://www.mehrnews.com/news/4966526