تحلیل رضایتمندی شهروندان از پارک‌های شهری از منظر عدالت توزیعی (مطالعه موردی: منطقه شش شهرداری مشهد)

نوع مقاله : تاریخ شهرسازی خراسان بزرگ

نویسندگان

1 استادیار، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد، گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

عدالت توزیعی بر تخصیص منصفانه منابع در میان افراد جامعه تأکید دارد. شیوه توزیع خدمات و امکانات درنهایت بر رضایت‌مندی شهروندان تأثیر می‌گذارد. از منظر نظریه جان رالز در رابطه ‌با عدالت توزیعی، هیچ نابرابری مجاز نیست مگر این‌که به نفع اقشار کم‌درآمد باشد. هدف این پژوهش بررسی میزان رضایت‌مندی شهروندان منطقه شش شهرداری مشهد از پارک‌های شهری از منظر عدالت توزیعی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی و پیمایشی است. در مرحله میدانی، پس از طراحی پرسش‌نامه در قالب هفت شاخص و 38 گویه، پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0.735 تأیید شد. سپس با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر از شهروندان منطقه شش مشهد مورد پرسش قرار گرفتند و نتایج با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شده است. نتایج نشان می‌دهد، شاخص‌های دسترسی، بهداشت، امنیت، خدمات و مدیریت، کمترین و شاخص‌های مبلمان و کیفیت فضای سبز، بیشترین میزان رضایت شهروندان منطقه را به خود اختصاص داده است. اکثریت پاسخ‌دهندگان از تعداد و مکان‌یابی پارک‌ها رضایت ندارند. از منظر نظریه عدالت رالز می‌توان رضایت پایین شهروندان که نشان از توزیع، دسترسی و کیفیت نامناسب پارک‌ها دارد را ناعادلانه نیز تعبیر کرد و منطقه شش مشهد به‌عنوان یکی از مناطق محروم این شهر، از این نظر از عدالت کمتری برخوردار است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Citizens' Satisfaction Analysis of Urban Parks from the Perspective of Distributive Justice (case study: District 6 of Mashhad Municipality)

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Asadi 1
  • Marzeyeh Sabouri 2
1 Assistant Professor, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi UniversityMashhad, Mashhad, Iran
2 M.Sc. Student, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Ferdowsi University Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Distributive justice emphasizes the equitable allocation of resources among members of society. The way services and facilities are distributed ultimately affects citizens' satisfaction. From John Rawls' theory of distributive justice, no inequality is permissible unless it benefits the low-income class. The aim of this study is to investigate the level of satisfaction of citizens of District 6 of Mashhad Municipality with urban parks from the perspective of distributive justice. The method of data collection is documentary and survey. In the field stage, after designing a questionnaire in the form of seven indicators and 38 items, its reliability was confirmed by Cronbach's alpha coefficient of 0.735. Then, using Cochran's formula, 384 citizens of the district 6 of Mashhad Municipality were interviewed and the results were analyzed using SPSS software. The results show that the indicators of access, health, security, services and management have the lowest, and the indicators of furniture and quality of green space have the highest, the level of satisfaction of the citizens of the district. The majority of respondents are dissatisfied with the number and location of parks. From the point of view of Rawls' theory of distributive justice, the low satisfaction of citizens, which indicates the distribution, access and poor quality of parks, can also be interpreted as unfair, and the district 6 of Mashhad, as one of the deprived areas of the city, has less justice in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satisfaction
  • urban parks
  • distributive justice
  • John Rawls
  • District 6 of Mashhad
  1. احمدی، فرزانه؛ و سید علی علوی. (1393). «مدل‌سازی دسترسی به پارک‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی پارک‌های منطقه 6 کلان‌شهر تهران». تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. (شماره 34)، 69-89.
  2. امین‌نیری، بهناز؛ و همکاران. (1396). «تحلیل فضایی خدمات هفتگانه شهری بر اساس رویکرد عدالت توزیعی». دانش شهرسازی. (شماره 1)، 55-69.
  3. ایزدی، حسن؛ و زینب کرامتی. (1395). «بررسی وضعیت دسترسی به پارک‌های شهری و عوامل مؤثر بر آن از دیدگاه کاربران: نمونه موردمطالعه شهر شیراز». پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. (شماره 27)، 37-52.
  4. آبرکار، رز. (1393). «بررسی توزیع فضایی-مکانی فضای سبز شهری و مکان‌یابی بهینه آن (مطالعه موردی: شهر جیرفت)». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. زاهدان: دانشکده جغرافیا.
  5. بشیریه، حسین. (1375). «تاریخ اندیشه سیاسی در قرن بیستم، فلسفه سیاسی جان رالز». اطلاعات سیاسی اقتصادی. (شماره 2-1)، 36-43.
  6. پوراحمد، احمد؛ و همکاران. (1390). «بررسی نقش کیفیت محیط سکونتی در مهاجرت‌های درون‌شهری. مطالعه موردی: بافت قدیم خرم‌آباد». پژوهش‌های جغرافیای انسانی. (شماره 75)، 17-36.
  7. جعفری، فیروز؛ و همکاران. (1398). «تحلیل توزیع پارک‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی مطالعه موردی: شهر بناب». جغرافیای اجتماعی شهری. (شماره 1)، 44-56.
  8. حاتمی‌نژاد، حسین؛ و همکاران. (1394). «تحلیل توزیع مکانی-فضایی پارک‌های درون‌شهری آمل با رویکرد عدالت اجتماعی». مطالعات ساختار و کارکرد شهری. (شماره 27)، 29-53.
  9. داداش پور، هاشم؛ و همکاران. (1393). «بررسی و توزیع عادلانه خدمات شهری و الگوی پراکنش آن‌ها در شهر همدان». مطالعات شهری. (شماره 12)، 3-18.
  10.  زیاری، کرامت‌الله؛ و همکاران. (1392). «بررسی و سنجش عدالت فضایی بهره‌مندی از خدمات عمومی شهری بر اساس توزیع جمعیت و قابلیت دسترسی در شهر بابلسر». تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. (شماره 28)، 241-217.
  11. سروستانی، مهدی. (1391). «سنجش رضایت شهروندان ساکن شیراز از کیفیت خدمات پارک‌های شهری شیراز با استفاده از مدل تجزیه‌وتحلیل چند معیاره رضایت». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. شیراز: دانشگاه شیراز.
  12. شیخی، حجت؛ و همکاران. (1395). «ارتقاء کیفیت فضایی پارک‌های شهری به‌منظور افزایش بهره‌وری اجتماعی و پیشگیری جرائم ناهنجاری. مورد شناسی: پارک ملت شهر ایلام». جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای. (شماره 21)، 139-152.
  13. علوی، علی؛ و همکاران. (1393). «تحلیلی از وضعیت کمی و کیفی فضای سبز شهری با تأکید بر سنجش رضایتمندی ساکنین شهر نظرآباد». معماری و شهرسازی. (شماره 4)، 31-42.
  14. فصیحی، حبیب اله؛ و همکاران. (1399). «تحلیل دسترسی به بوستان‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی. نمونه مطالعه: شهر ایلام». برنامه‌ریزی فضایی. (شماره 27)، 105-118.
  15. قبادی، نسرین. (1391). «بررسی توزیع نابرابری توزیع پارک‌ها در بین مناطق شهری تهران بر اساس شاخص تایل». نشریه برنامه‌ریزی فضایی. (شماره 4)، 133-144.
  16. قلیج، وهاب. (2010). «معیارهای عدالت توزیعی مقایسه تطبیقی دیدگاه‌های جان رالز و شهید مطهری». مطالعات اقتصاد اسلامی. (شماره 1)، 145-163.
  17. کلی، ارین؛ و جان راولز. (1394). عدالت به‌مثابه انصاف: یک بازگویی. ترجمه عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.
  18. محمدی حمیدی، سمیه؛ و همکاران. (1395). «بررسی و تحلیل فضایی توزیع و دسترسی به خدمات عمومی شهری موردمطالعه: خدمات آموزشی مقطع راهنمایی شهر میاندوآب». آمایش جغرافیایی فضا. (شماره 21)، 125-140.
  19. ناصر، مریم؛ و اصغر محمدی. (1395). «ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت پارک‌های درون‌شهری (مطالعه موردی: پارک‌های شهر اهر)». مطالعات مدیریت شهری. (شماره 26)، 43-56.
  20. هاروی، دیوید. (1376) عدالت اجتماعی و شهر. ترجمه فرخ حسامیان و همکاران. تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
  21. هرمزی، ملیحه؛ و همکاران. (1393). «بررسی رضایت شهروندان از پارک‌ها و فضاهای سبز شهری مطالعه موردی: دو پارک در بندرعباس». مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی پایداری در معماری و شهرسازی. مصدر: دبیرخانه کنگره بین المللی پایداری در معماری و شهرسازی.
  22. هزارجریبی، جعفر. (1390). «بررسی احساس عدالت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی شهر تهران)». جامعه‌شناسی کاربردی. (شماره 22)، 41-62.
  23. Bakar, N. A. (2016). “Access to parks and recreational opportunities in urban low-income neighbourhood”. Procedia-social and behavioral sciences. (vol 234), 299-308.
  24. Basu, S; and H. Nagendra. (2021). “Perceptions of park visitors on access to urban parks and benefits of green spaces”. Urban Forestry & Urban Greening. (vol 57), 1-13.
  25. Huang, Z. (2015). “Home ownership and residential satisfaction: Evidence from Hangzhou, China”. Habitat International. (vol 49), 74-83.
  26. Kaczynski, A. T. (2020). “ParkIndex: Validation and application of a pragmatic measure of park access and use”. Preventive medicine reports. (vol 20), 1-8.‏
  27. Lau, J. C; and C. C. Chiu. (2003). “Accessibility of low-income workers in Hong Kong”. Cities. (vol 2o), 197-204.‏
  28. Liu, R; and J. Xiao. (2021). “Factors Affecting Users’ Satisfaction with Urban Parks through Online Comments Data: Evidence from Shenzhen, China”. International Journal of Environmental Research and Public Health. (vol 18), 1-22.‏
  29. Mahmud, Shoaib. (2018). “Evaluating student accessibility to public parks using objective and subjective measures: A case of Ames, Iowa”. Master Theses. Ames: Community and Regional Planning.
  30. Maniruzzaman, K. M. (2021). “An analysis of residents’ satisfaction with attributes of urban parks in Dammam city, Saudi Arabia”. Ain Shams Engineering Journal. (vol 12), 3365-3374.
  31. Park, K. (2017). “Psychological park accessibility: a systematic literature review of perceptual components affecting park use”. Landscape research. (vol 42), 508-520.
  32. Pasaogullari, N; and N. Doratli. (2004). “Measuring accessibility and utilization of public spaces in Famagusta”. Cities. (vol 21), 225-232.
  33. Sandel, M. (2016). “Justice, what do we deserve?”. Lectures 15 & 16. Harvard University. https://scholar.harvard.edu/sandel/justice.
  34. Stanford Encyclopedia of Philosophy. (2017). “Distributive Justice”, https://plato.stanford.edu/entries/justice-distributive/
  35. Talal, M. L; and M. V. Santelmann. (2021). “Visitor access, use, and desired improvements in urban parks”. Urban Forestry & Urban Greening. (vol 63),1-14.‏
  36. Wen, M. (2013). “Spatial disparities in the distribution of parks and green spaces in the USA”. Annals of Behavioral Medicine. (vol 45), 18-27.
  37. Williams, T. G. (2020). “Parks and safety: A comparative study of green space access and inequity in five US cities”. Landscape and urban planning. (vol 201), 2-18.
  38. Wu, W. (2020). “Contextualized effects of Park access and usage on residential satisfaction: A spatial approach”. Land Use Policy. (vol 94), 1-9.
  39. URL1: https://zone.mashhad.ir/fa