بررسی سیـر تحول مفـهوم ورودی در مدارس ایـران (پژوهشی بر مبنای مطالعه پنج مدرسه شاخص)

نوع مقاله : تاریخ هنر خراسان بزرگ

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه خاوران، مشهد، ایران

2 استادیار، گروه معماری،دانشکده فنی- مهندسی، دانشگاه قم، ایران

چکیده

در طراحی فضای معماری، یکی از مهم‌ترین مباحث نوع درکی است که طراح از حوزه مفهومی آن فضا دارد. به این معنا که طراح چه تصوری از آن عضو در ذهن خود ترسیم نموده است. قدر مسلم این حوزه بنا به شرایط جامعه و به‌مرور زمان با تغییراتی همراه است. هدف این مقاله شناسایی یکی از این مفاهیم است. بنابراین به کمک شناخت پیشینه ورودی می‌توان سیر تغییرات مفهوم ورودی را بررسی کرد. بدین منظور با پرداختن به عنصر ورودی مدارس، پرسش این تحقیق چنین می­ گردد که مفهوم ورودی طی زمان چه تغییراتی داشته است و این تغییرات را چگونه می‌توان بر پایه تجسم آن در بناهای مختلف آشکار نمود. جهت بررسی دقیق­تر این مسئله، در این پژوهش بازه زمانی مربوط به دوره تیموری تا حال حاضر مورد بررسی قرار گرفت که درمجموع در قالب پنج دوره کلی تعریف شدند و از هر دوره ورودی یک نمونه از مدارس تحلیل گردید. بر پایه یافته­ های مقاله در بخش مبانی، برای درک مفهوم یک معماری چهار بعد نشانه ­ها، معنا، عملکرد و دستورالعمل کاربرد در مجموعه فضاها می ­بایست تحلیل شود. تحلیل این چهار بعد در حوزه ورودی مدارس سبب درک تفاوت مفهوم این عنصر از معماری در طی دوره مورد نظر شد. بر اساس نتایج حاصل، مفهوم فضای ورودی مدرسه در سیر تاریخی خود از یک فضای ورودی با معنا، عملکرد و نشانه و کارکرد خاص تغییر کرده و امروزه بیشتر به شکل فضای نفوذ فاقد مفاهیم سابق خود درآمده است. فضایی که مفصلی بین مردم و مدرسه بود، امروزه تنها روزنی برای ورود و خروج دانش آموزان است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the evolution of the concept of input in Iranian schools ) Research based on the study of five flagship schools)

نویسندگان [English]

  • Shima Omrani Doost 1
  • Amin Abdemojiri 2
1 Master, Department of Architecture and Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, Khavaran University, Mashhad, Iran
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Engineering, Qom University, Iran
چکیده [English]

In designing an architectural space, one of the most important issues is the type of perception that the designer has of the conceptual field of that space. This means what the designer has in mind for that member. Admittedly, this area is associated with changes according to the conditions of society and over time. The purpose of this article is to identify the concepts, so with the help of understanding the input background, the course of changes in the input concept can be examined. To this end, addressing the input element of schools, the question of this research is what changes the concept of input has changed over time and how these changes can be revealed based on its embodiment in different buildings. To examine this issue in more detail, the present study has limited our time to the Timurid period so far, which is defined in a total of five general periods, and from each period, a sample of schools and their entrances have been analyzed. Based on the findings of the article in the Basics section, to understand the concept of a four-dimensional architecture, the signs, meaning, function, and instructions for the use of space must be analyzed. The analysis of these four dimensions in the field of school entrance led to the understanding of the difference between the concept of this element and architecture during the period. Based on the results, the concept of school entrance space in its historical course has changed from an entrance space with a specific meaning, function, sign, and function, and today it has become more of an influence space without its previous concepts. The space that was articulated between the people and the school is today only a day for students to enter and leave.

کلیدواژه‌ها [English]

  • entrance concept
  • school
  • school architecture
  • school entrance developments
  1. آندو، تادائو. (1395). شعر فضا. ترجمه محمدرضا شیرازی. تهران: کتاب فکر نو.
  2. آهنگری، محبوب؛ و حشمت‌الله متدین. (1395). «بازاندیشی در کیفیت ارتباط مدرسه و شهر بر‌پایه تحلیل اجتماع‌پذیری مدارس دوره تیموری تا ابتدای قرن چهاردهم». هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی. (شماره 4)، 86-75.
  3. باقری، سحر؛ و علیرضا عینی‌فر. (1395). «تدقیق و تحدید حوزه شمول و نمود نشانه‌ها در معماری». معماری و شهرسازی ارمان شهر. (شماره 17)، 10-1.
  4. بمانیان، محمدرضا؛ و همکاران. (1392). «بررسی تطبیقی ویژگی‌های طرح معماری مسجد ـ مدرسه‌های دوره قاجار و مدارس دوره صفویه». معماری و شهرسازی ارمانشهر. (شماره 11)، 34-15.
  5. بهبودی، ریحانه. (1391). «ادراک در معماری، مطالعه موردی سنجش ادراک گردشگران اروپایی از معماری ایرانی-اسلامی شهر اصفهان ». هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی. (شماره 3)، 48-41.
  6. پاکزاد، جهان‌شیر؛ و حمیده بزرگ. (1394). الفبای روانشناسی محیط برای طراحان. تهران: آرمان‌شهر.
  7. پیرنیا، محمدکریم. (1388). آشنایی با معماری اسلامی ایران. ترهان: سروش دانش.
  8. خانی، سمیه؛ و همکاران. (1391). «بررسی تطبیقی معماری و تزیینات مدرسه غیاثیه خرگرد و چهارباغ اصفهان». مطالعات تطبیقی هنر. (شماره 4)، 51-37.
  9. سامه، رضا؛ و غلامرضا اکرمی. (1393). «تبیین مفهوم معماری به‌مثابه «امرمعماری» از ماهیت تا کیفیت». چهارصفه. (شماره 1)، 37-29.
  10. سلطان‌زاده، حسین. (1372). فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران. تهران: معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
  11. سعیدی‌کیا، ندا. (1397). «سیر تحول معماری مدارس ایران درگذر زمان». معماری شناسی. (شماره 1)، 6-1.
  12. علاقه‌مند، سپیده؛ و همکاران. (1396). «مطالعه تطبیقی معماری و محتوای مدارس ایران از دوره سنتی تا نوین». باغ نظر. (شماره 49)، 18-5.
  13. فخیمی، محمدمهدی. (1397). بازشناسی معماری ایرانی: مفاهیم و مصادیق. تهران: محمدمهدی فخیمی.
  14. فلاحت، محمدصادق؛ و سمیرا نوحی. (1391). «ماهیت نشانه‌ها و نقش آن در ارتقای حس مکان فضای معماری». هنرهای زیبا معماری و شهرسازی. (شماره 1)، 25-17.
  15. علی‌الحسابی مهران؛ و ابوالفضل قربانی. (1393). «بررسی ویژگی‌های فضای ورودی به‌عنوان مفصل و حریم بصری در عرصه عمومی مجاور؛ نمونه موردی: بند لافت». پژوهش‌های معماری اسلامی. (شماره 4)، 106-87
  16. کامل‌نیا، حامد؛ و علیرضا تغابنی. (1388). «مفهوم‌گرایی در معماری (بررسی ویژگی‌های معماری مفهوم‌گرا در مقایسه باهنرهای مفهوم گرا در دوران معاصر». نامه معماری و شهرسازی. (شماره 2)، 110-93.
  17. محمدی‌چابکی، رضا. (1394). «تبیین جایگاه زبان در تقویت مبانی، تصریح اهداف و توسعه وسایل تربیت». پژوهش­های آموزش و یادگیری. (شماره 7)، 220-199.
  18. مظفری‌پور، نجمه. (1393). «شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار در منظر ورودی کاربری‌های تجاری و مذهبی بر ارتقای حس دعوت‌کنندگی». پژوهش‌های منظر شهر. (شماره 1)، 24-17.
  19. ملازاده، کاظم؛ و مریم محمدی. (1381). مدارس و بناهای مذهبی تهران. تهران: سوره مهر.
  20. مهدوی‌نژاد، محمدجواد؛ و همکاران. (1392). «گونه‌شناسی مسجد-مدرسه‌های دوره قاجار». مطالعات شهر ایرانی اسلامی. (شماره 11)، 15-5.
  21. میلر، سام اف. (1387). روند طراحی. ترجمه محمد احمدی‌نژاد و مهرنوش فخارزاده. اصفهان: خاک.
  22. ندیمی، حمید. (1388). درباره معماری با برادبنت. ترجمه نیلوفر رضوی و همکاران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
  23. نقره‌کار، عبدالحمید. (1396). حکمت اسلامی در فرایندهای هنری و معماری. قزوین: جهاد دانشگاهی.
  24. نوربرگ‌شولتس، کریستیان. (1387). معماری: حضور، زبان و مکان. ترجمه علیرضا سید احمدیان. تهران: نیلوفر.
  25. هادیان، محمد؛ و حسنعلی پورمند. (1393). «طرح مایه در معماری». هنرهای کاربردی. (شماره 4)، 80-73.