The spiritual status of the Razavi shrine during the Safavid Shah Tahmaseb reign (930-984 AH)

Document Type : جغرافیای تاریخی خراسان بزرگ

Author

Assistant Professor, Department of History, Faculty of Literature and Humanities, Yasouj University, Iran

Abstract

Shah Tahmaseb, the second Safavid king, due to the infancy of this government, needed to establish his spiritual position among the Shiites. The Razavi shrine had a prominent spiritual status among Muslims, especially Shiites. This study includes the developments and the changes taken place with the focus on the Razavi shrine in the period of Shah Tahmaseb. It seeks to answer the following question: How is it possible to describe and explain the spiritual and religious status of the Razavi shrine during this period? By examining components such as; Pilgrimage, recourse, vows, endowments, and burial of elders near the Razavi shrine it can better understand the high spiritual and religious status Of shrine during the reign of Shah Tahmaseb. In addition to religious and spiritual aspects And since Razavi shrine was the only shrine of the Imams in the realm of Shah Tahmaseb, it had a special validity in the policies of this king. The Shah and the courtiers have tried to prove their devotion to this holy shrine by resorting to various methods. This study aims to address the following issues: the place of pilgrimage and recourse to Imam Reza, endowments and vows of the Razavi shrine in this historical period, the position of the Razavi shrine among neighboring governments, the role of the Razavi shrine in the decisions of Shah Tahmaseb and Finally, the buried near the Razavi shrine. Research methodology is historical - analytical using library method to gather the data. Research materials are based on the historical sources of the Safavid era through the findings of sources of inference, explanation and analysis.

Keywords


ابن ­ابی ­الحدید، عبدالحمید بن هبه ­الله. (1404). شرح نهج­ البلاغه. ج8. قم: کتابخانه آیت ­الله مرعشی نجفی.
استرآبادی، محمدقاسم هندوشاه. (1388). تاریخ فرشته. ج2. تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
افوشته­اى ­نطنزى،‏ محمود بن هدایت الله. (1373). نقاوه الآثار فی ذکر الاخیار فی تاریخ الصفویه‏. تصحیح احسان اشراقى. تهران: علمى و فرهنگى‏.
بدلیسی، شرف­خان. (1377)، شرفنامه. ج2. تصحیح ولادیمیر ولییامینوف‏. تهران‏: اساطیر.
برزنونی، محمدعلی. (1381). معنویت در مکتب امیرالمؤمنین(ع). تهران: دانشگاه امام حسین(ع).
بیات، بایزید. (1382). تذکره همایون و اکبر. تصحیح محمد هدایت حسین. تهران: اساطیر.
بیانی، شیرین. (1382). مغولان و حکومت ایلخانی در ایران. تهران: سمت.
تاورنیه، ژان باتیست، (1336). سفرنامه تاورنیه. ترجمه ابوتراب نوری. اصفهان: کتابخانه سنایی و کتابفروشی تأیید اصفهان.
ترکمان‏، اسکندربیگ. (1382)، تاریخ عالم ‏آراى عباسى‏. ج1. مصحح ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
ترول، کریستین دبلیو. (1378)، «معنویت کاتولیک حال و آینده». ترجمه مهرداد وحدتی­ دانشمند. نقد و نظر. (شماره 20-19)، 180-165.
جلالی، میثم. (1389)، «ضریح شاه­ تهماسب (یادگاری از دودمان صفوی در موزه آستان قدس رضوی)». مشکوه. (شماره 108)، 125-113.
جنابدی، میرزا بیگ بن حسن. (1378). روضة­الصفویه. به­ کوشش غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار.
جوینی، ابراهیم بن محمد. (1400ق). فرائدالسمطین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطین و الائمه من ذریتهم علیهم­السلام. بیروت: موسسه المحمودی.
حسن­ آبادی، ابوالفضل. (1387)، «اسن-ارشد یا اصلح: نگاهی به چگونگی انتخاب متولیان موقوفه سادات رضوی». وقف میراث جاویدان. (شماره 64)، 32-21.
حسن ­آبادی، ابوالفضل. (1391)، «بررسی تحلیلی جنبه­ های مصرف موقوفات آستان قدس رضوی در دوره صفویه». پژوهشنامه مطالعات اسنادی و آرشیوی. (شماره 1)، 36-7.
حسن آبادی، ابوالفضل. (1388). «نگاهی به جایگاه سادات رضوی در مشهد در دوره صفویه». شمسه. (شماره 3)، 14-1.
حسینی­ استرآبادی، سید حسین بن مرتضی. (1366). از شیخ صفی تا شاه صفی. به­ کوشش احسان اشراقی. تهران: علمی.
حسینی قمی، قاضی احمد بن حسین. (1383). خلاصةالتواریخ. ج1. تصحیح احسان اشراقی. تهران: دانشگاه تهران.
خواندمیر، غیاث­الدین بن همام­الدین. (1380). تاریخ حبیب السیر. ج3. تهران: خیام.
خوزانی ­اصفهانی، فضلی. (1398). افضل التواریخ. ج3. به ­کوشش احسان اشراقی و قدرت الله پیش نماززاده. تهران: میراث مکتوب.
دهقانی، رضا. (1398). «پیوند معنوی پادشاهان صفوی با امام رضا(ع)». فرهنگ رضوی. (شماره 28)، 155-135.
روزبهان­خنجی، فضل­الله­بن. (1389). مهمان­نامه بخارا. به اهتمام منوچهر ستوده. تهران: علمی و فرهنگی.
روملو، حسن­بیگ. (1357). احسن التواریخ. به ­کوشش عبدالحسین نوایی. تهران: بابک.
سجادی، صادق. (1367). «آستان قدس رضوی». دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی. ج1، تهران: مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
سیدی، مهدی. (1378). تاریخ شهر مشهد. تهران: جامی.
شاردن، ژان. (1372). سفرنامه شاردن. ج5. ترجمه اقبال یغمایی. تهران: توس.
شجاعی، محمدصادق. (1386). «نظریه نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام و تناظر آن با سلسله‌مراتب نیازهای مازلو». مطالعات اسلام و روانشناسی. (شماره 1)، 116-87.
طلایی، زهرا. (1397). «سیاست مذهبی صفویان و پیامد آن بر توسعه موقوفات حرم امام­رضا(ع)». پژوهش­های تاریخی. (شماره 37)، 152-129.
صفوی، طهماسب. (1343). تذکره شاه­طهماسب. به اهتمام عبدالشکور. برلن: چاپخانه کاویانی و آفتاب.
طهرانی، محمد شفیع. (1383). مرآت واردات. تصحیح منصور صفت­گل. تهران: میراث مکتوب.
عبدلی سلطان احمدی، جواد؛ و همکاران. (1392). «بررسی مؤلفه‌های نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام در کتاب­های درسی «دین و زندگی». مطالعات اسلام و روانشناسی. (شماره 12)، 36-7.
عبدی­بیگ شیرازی، خواجه زین­العابدین علی. (1369). تکمله­الاخبار. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: نشر نی.
غفاری­قزوینی، قاضی احمد. (1343). تاریخ جهان­آرا. اهتمام مجتبی مینوی. تهران: حافظ.
قبادالحسینی، خورشاه. (1379). تاریخ ایلچی نظام شاه. تصحیح محمدرضا نصیری و کوئیچی هانه­دا. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
قزوینى اصفهانى، ‏محمد یوسف واله. (1372). خلد برین، تصحیح میرهاشم محدث‏. تهران‏: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
مبارک، ابوالفضل. (1385). اکبرنامه: تاریخ گورکانیان هند. ج1. به­کوشش غلامرضا طباطبایی­مجد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
محقق‌سبزواری، محمد باقر. (1377). روضة الانوار عباسى. به­کوشش اسماعیل چنگیزى اردهایی. تهران: میراث مکتوب.
مستوفى، محمد محسن. (1375). زبده التواریخ‏. تصحیح بهروز گودرزى‏. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
مطهری، حمیدرضا؛ و سعید نجفی­نژاد. (1398). «جایگاه حرم مطهر رضوی در سیاست مذهبی صفویان». فرهنگ رضوی. (شماره 26)، 35-9.
مکالا، سی. بی ین. (1378). بنیادهای علم تاریخ. ترجمه احمد گل محمدی. تهران: نشر نی.
منشی­قزوینی، بوداق. (1378). جواهرالاخبار. تصحیح محسن بهرام­نژاد. تهران: میراث مکتوب.
مولوی، عبدالحمید؛ و همکاران. (1388). «سیر تحول معماری و توسعه آستان قدس رضوی». ترجمه رجبعلی یحیایی. وقف میراث جاویدان. (شماره 65)، 49-32.
میرجعفری، حسین. (1387). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان. تهران: سمت.
نادری، عزت‌الله؛ و مریم سیف‌نراقی. (1385). روش‌های تحقیق در علوم انسانی. تهران: بدر.
ناشناس. (1370). عالم ­آرای شاه ­طهماسب. به­کوشش ایرج افشار. تهران: دنیای کتاب.
نقدی، رضا. (1390). «سادات موسوی مشهد و نقش آنان در اداره حرم مطهر امام رضا(ع)». مشکوه. (شماره 113)، 128-109.
نوایی، عبدالحسین؛ و عباسقلی غفاری­فرد. (1386). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی ایران در دوران صفویه. تهران: سمت.
نوایی، عبدالحسین. (1350). شاه­ طهماسب صفوی مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشت‌های تفصیلی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
هوشنگ مهدوی، عبدالرضا. (1388). تاریخ روابط خارجی ایران. تهران: امیرکبیر.
Farhat, May. (2014). “Shiʻi Piety and Dynastic Legitimacy: Mashhad under the Early Safavid Shah”. Iranian Studies. )vol 47(, 201-216.