Investigating the indicators of climatic sustainability in historical schools (Case study: the madrasas in Great Khorasan)

Document Type : تاریخ معماری خراسان بزرگ

Authors

jundi_shapur university of technology, dezful

10.22034/jgk.2022.319660.1012

Abstract

Due to the increase in energy need with urbanization as a result of industrialization and rapid population growth, preservation of natural resources has become impossible. the energy generated particularly from non-renewable natural resources that are in danger of depletion. The authors believe that there were some principles of sustainable architecture in the historical architecture of Iran. Traditional architecture in the Great Khorasan has unique features that have emerged in response to the climate and social, and economic context. the continuous use of these buildings is The reason for survieying madrasas (schools) in Great Khorasan. Thus, in addition to the educational role, these buildings have been the residence of Tolab that called hojrah, which in a way makes it possible to use different spaces. Therefore, an attempt has been made to identify the principles of their sustainability by examining 20 madrasas in Great Khorasan in the Timurid, Safavid, Sheibanid and Qajar era. The research method in this research is a combination of interpretive-historical methods. In the stage of recognizing case examples and theoretical methods, the background is in the stage of compiling a theoretical framework and based on the logical inference, the components of stability in the physical dimensions of madrasas in Greater Khorasan are examined. The information is based on library studies. The results show that madrasas follow a single pattern; The central courtyard and the hojrah around it follow.

Keywords


فهرست منابع
ابراهیمی، الهه. (1397)، «بررسی معماری دوره تیموری با تأکید بر مساجد و مدارس». رهیافت فرهنگ دینی. (شماره 4)، 136-159.
اعتمادالسلطنه‌، محمدحسن‌.  (1362). مطلع‌ الشمس. به‌کوشش‌ محمد پیمان. تهران‌: پیشگام.
اوکین، برنارد. (1386)، معماری تیموری در خراسان. ترجمه علی افشینی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
انیسی، علیرضا. (1395). «مدرسه تاریخی علیا در فردوس؛ تحلیل و بررسی معماری». اثر. (شماره 72)، 20-3.
بورکهات، ت. (1372). ارزش‌های جاویدان هنر اسلامی. ترجمه سید حسن نصر و علی درتاجدینی. تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.
پیرنیا، محمد کریم. (1369) شیوه‌های معماری ایرانی. تهران. هنر اسلامی.
پیرنیا، محمد کریم. (1389). سبک‌شناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش.
حکیم‌الممالک‌، علینقی. (‌۱۳۵۶)‌، روزنامۀ سفر خراسان‌. به کوشش: بهاءالدین علمی انواری، تهران: بنیاد محقق طباطبائی.
خزایی، محمد. (1388)، «ساختار و نقش‌مایه‌های مدارس دوره تیموری در خطه خراسان». مطالعات هنر اسلامی. (شماره 11)، 59-87.
روحی، علیرضا. (1391). «تاریخچه مدارس در خراسان عصر سلجوقی». پژوهشنامه خراسان بزرگ. (شماره 6)، 62-51.
زندیه، مهدی، و سمیرا پروری‌نژاد. (1389). «توسعۀ پایدار و مفاهیم آن در معماری مسکونی ایران». مسکن و محیط روستا. (شماره 130)، 21-2.
ستاری‌ساربانقلی، حسن، و نسیبه ندری بنام. (1393). «مقایسۀ تطبیقی شاخصه‌های معماری پایدار در دوران معاصر با آموزه‌های قرآن کریم». ادبیات و هنر دینی. (شماره 4)، 103-73.
سلطان‌زاده، حسین. (1364)، تاریخ‌ مدارس‌ ایران‌ از عهد باستان‌ تا تأسیس‌ دارالفنون.‌ تهران‌: آگاه‌.
شفیعیان‌داریانی، فائزه، و همکاران. (1393). «مفهوم ماندگاری در معماری اسامی و مقایسۀ آن با مفهوم پایداری در معماری معاصر». پژوهش‌های معماری اسلامی. (شماره 5)، 48-32.
شیخی، علیرضا. (1400). «گونه‌شناسی تزیینات مدارس خیرات‌خان و میرزا جعفر در شهر مشهد». پژوهشنامه خراسان بزرگ. (شماره 42)، 26-1.
عرب‌عامری، مصطفی. (1400). «کارکرد اجتماعی مدرسه در بخارا (سده‌های 10 تا 14ق)». پژوهشنامه خراسان بزرگ. (شماره 43)، 52-39.
عظمتی، حمیدرضا، و همکاران. (1395). «الگوی چیدمان فضایی مدارس نوین مبتنی بر اصول مدارس اسلامی». نقش‌جهان. (شماره 6)، 23-16.
فاضل‌، محمود. (۱۳۵۰). ‌«مدارس‌ قدیم‌ مشهد». وحید، (شماره 109)، 1132-1128.
فتاحی، آمنه، و همکاران. (1399)، «شناسایی تأثیرات عوامل اقلیمی بر معماری مدرسه غیاثیه خرگرد خواف». پژوهشنامه خراسان بزرگ. (شماره 39)،  52-33.
کسایی، نورالله. (1374). مدارس نظامیه و تأثیرات علمی و اجتماعی آن‌ها. تهران: امیرکبیر.
کیانی، محمد یوسف. (1393). معماری ایران دوره اسلامی. تهران: سمت.
متدین، حشمت‌الله، و محبوبه آهنگری. (1395). «بازاندیشی در کیفیت ارتباط مدرسه و شهر بر پایه تحلیل اجتماع‌پذیری مدارس دوره تیموری تا ابتدای قرن چهاردهم». هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی. (شماره 4)، 86-75.
مقبلی، آناهیتا (1396). «نظام تحول در هنر معماری اسلامی آسیای مرکزی». نقش‌جهان. (شماره 7) 72-59.
مندی‌رجبی، جواد، و همکاران. (1399)، «شاخصه‌های آموزشیِ مجتمع آموزشی تیموری در خراسان بزرگ». مطالعات هنر اسلامی. (شماره 38)، 140-121.
مولوی‌، عبدالحمید. (1347). «مسجد شاه‌ یا مقبرۀ امیر غیاث‌الدین‌ ملکشاه‌». هنر و مردم‌. (شماره­های 74-75)، 92-75.
نادری‌، بقراط (۱۳۵۷). «مدرسۀ پریزاد، در مشهد»، آگاهی‌نامه‌، تهران‌، ۳۱.
نیستانی، جواد، و زینب اکبری. (1394). «مطالعه شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در عناصر فضایی-کارکردی مدارس علوم دینی تهران عهد قاجار». معماری و شهرسازی آرمان‌شهر. (شماره 15)، 155-145.
وثیق، بهزاد، و مجتبی بذرافشان. (1399). «سنجش مفهوم پایداری در معماری مسکونی منطقه خراسان (نمونه موردی: خانه‌های سنتی بشرویه)». پژوهشنامه خراسان بزرگ. (شماره 39)، 32-17.
Fındıklı, B. (2021). "Rethinking ancient centers of higher learning: Madrasa in a comparative-historical perspective". British Journal of Educational Studies.1-16.
Fraser, J. B. (1984). Narrative of a Journey into Khorasān in the Years 1821 and 1822. Oxford.
Patel, B, and M. Burhana. (2020). "Educational Activities under the Sultans of Gujarat and Making Muslim Society". International Journal of Recent Advances in Multidisciplinary Topics. (vol 3), 13-15.
Razzaghipour, A. (2021). "The Need for Efficiency of Energy Sources Management in Sustainable Architecture". Journal of History Culture and Art Research. (vol 10), 16-27.
Tabibian, Hesamodin. (2012). "History of Timurid architecture in second half of 14th and 15th Century in Khorasan and Transoxiana". Life Science Journal. (vol 9), 4110-4115.
URL3: http://lib.eshia.ir/23019/1/317
URL 4: http://mashhadenc.ir//مدرسه-عباسقلی-خان