TY - JOUR ID - 137983 TI - گونه شناسی تزیینات مدارس خیرات‌خان و میرزا جعفر در شهر مشهد JO - پژوهشنامه خراسان بزرگ JA - JGK LA - fa SN - 2251-6131 AU - شیخی, علیرضا AD - استادیار، گروه صنایع دستی،دانشکده هنرهای کاربردی،دانشگاه هنر تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 12 IS - 42 SP - 26 EP - 1 KW - مشهد KW - مدرسه خیرا ت خان KW - مدرسه میرزا جعفر KW - تزیینات KW - کتیبه DO - 10.22034/jgk.2021.137983 N2 - مشهد از دوره صفویه تاکنون، به‌عنوان مرکز مذهبی ایران اهمیت ویژه داشته است. گسترش علوم دینی، هم‌راستا با اهداف حکومتی، منجر به ساخت مدارس فراوانی در دوره صفوی گردید. مدارس خیرات‌خان و میرزا جعفر در مشهد که تا اندازه‌ای از حوادث در امان مانده، تزیینات قابل توجه ای از زمان ساخت تاکنون را بر جداره‌های خود به یادگار دارد. هدف این پژوهش، بررسی تزیینات مدارس خیرات‌خان و میرزا جعفر شامل کتیبه‌ها و تزیینات گیاهی آن‌ها می باشد. پرسش اصلی بر این محور قرار دارد که تزیینات گیاهی مدارس خیرات‌خان و میرزا جعفر چیست و کتیبه‌ها و محتوای نقش‌بسته بر آن‌ها دارای چه درون مایه حدیثی و قرآنی است؟ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بوده و جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و به‌ویژه بر عکاسی میدانی استوار است. یافته‌ها نشان می‌دهند تزیینات مدارس خیرات‌خان و میرزا جعفر مربوط به ادوار تاریخی صفوی، قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی است. تکنیک تزیینات، کاشی‌کاری بر سردَرها، ایوان و جداره‌ها؛ همچنین گچ‌بری، نقاشی، مقرنس و کاربندی است. اصول علمی در انجام کارهای مرمتی دوره معاصر رعایت نشده و بیشتر بازسازی صورت گرفته است. تزیینات، بیشتر ختایی و اسلیمی بوده؛ درعین‌حال تزیینات هندسی بر سردَرِ ورودی مدرسه خیرات‌خان خودنمایی می‌کند. خطوط مورد استفاده ثلث، کوفی گلدار و بنایی است و محتوای کتیبه‌ها را می‌توان در هشت گروه احداثی و تاریخی، نام افراد، آیات قرآنی، پند حکیمانه در باب علم، نام امامان، اسماءالحسنی، شهادتین و شعار انقلابی دسته‌بندی نمود. UR - https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137983.html L1 - https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137983_5e2dab5699915f8c15c8f2032181cb57.pdf ER -