TY - JOUR ID - 137970 TI - بررسی و مطالعه بقایای تمدن خراسان بزرگ در حوضۀ آبریز رودخانه کشف رود JO - پژوهشنامه خراسان بزرگ JA - JGK LA - fa SN - 2251-6131 AU - حبیبی, سید خلیل AU - حصاری, مرتضی AD - دانشجوی دکتری، گروه باستان شناسی،دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، ایران AD - دانشیار، گروه باستان شناسی، دانشکده حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 11 IS - 40 SP - 18 EP - 1 KW - تمدن خراسان ‌بزرگ KW - حوضة کشف‌رود KW - دشت ‌مشهد KW - مجموعة باستان‌شناختی باختر-مرو KW - عصر مفرغ میانی KW - عصر مفرغ ‌جدید DO - 10.22034/jgk.2020.137970 N2 - تمدن خراسان بزرگ در نیمۀ دوم هزارۀ سوم قبل از میلاد شکل گرفت و تا نیمۀ دوم هزارۀ دوم قبل از میلاد ادامه داشت. نخستین‌بار آثار تمدن خراسان بزرگ از محوطه ­هایی که در دلتاهای رسوبی بلخ و مرو قرار دارند، به دست آمد و باستان ­شناسان آن را مجموعۀ باستان‌شناختی بلخی-مروی نام نهادند و معتقدند این تمدن نخستین­ بار در آنجا شکل گرفته است، اما برخی از پژوهشگران منشأ این تمدن را در خراسان ایران می‌دانند. هدف اصلی این پژوهش مشخص نمودن بقایای تمدن خراسان بزرگ در حوضۀ آبریز کشف ­رود و روابط فرهنگی بین این حوضۀ آبریز، جنوب ترکمنستان و منطقۀ  بلخ و رودخانۀ جیحون است. روش پژوهش در این مطالعه با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با­ تکیه به اطلاعات کتابخانه­ ای و میدانی است. بر اساس بررسی ­ها و کاوش‌های صورت‌گرفته، یافته ­های این تمدن در یک گسترۀ وسیع جغرافیایی در حوضۀ آبریز کشف ­رود، شمال رشته‌کوه‌های هزارمسجد (کپه ­داغ)، جنوب­ و جنوب­ شرق ترکمنستان، شمال افغانستان، جنوب رشته‌کوه‌های شاه­ جهان و بینالود (در شهرهای جاجرم، سبزوار و نیشابور)، خراسان جنوبی در درمیان، فردوس و طبس به‌دست ‌آمده است. آثار تمدن خراسان بزرگ در حوضۀ آبریز کشف­ رود از هشت محوطه به دست آمد. این موضوع نشان می­دهد که این حوضة آبریز قابلیت خوبی برای جذب گروه‌های انسانی در این دوره داشته است. بر اساس مطالعات صورت‌گرفته بر روی سفال‌ها و محوطه­ های حوضۀ کشف ­رود به این مهم پی برده شد که سنت سفالگری تمدن خراسان ‌بزرگ در ابتدا در منطقۀ مرو در کشور ترکمنستان شکل گرفت و از آنجا به منطقۀ بلخ در شمال­ افغانستان، جنوب ازبکستان و به‌سوی این حوضۀ آبریز انتشار یافته است. UR - https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137970.html L1 - https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137970_cece69217a359fd2848f455188e1e563.pdf ER -