Urban streets pedestrian ability assay according to the social interactions approach (Case study: Mashhad Kuhsangi axis)

Document Type : تاریخ شهرسازی خراسان بزرگ

Authors

1 Assistant Professor, Department of Urban Planning, Faculty of Islamic Art and Architecture, Imam Reza International University, Mashhad, Iran.

2 Master student, Department of Urban Planning, Faculty of Islamic Art and Architecture, Imam Reza International University, Mashhad, Iran.

3 Master student, Department of Urban Planning, Faculty of Art and Architecture, Islamic Azad University, Mashhad, Iran.

Abstract

The street and sidewalks attractiveness has a crucial role in reviving social life and maintaining the citizens security which is a platform of impressing social interactions in city, but unfortunately, they are not attended enough on their height with the lack of policies and community management. This research is aimed at achieving the main article purpose »improving the pedestrian ability with emphasis on social interactions in the Mashhad Koohsangi axis« With descriptive-analytical method, measurement and evaluation approach. It gathers information by library and field studies (Expert observations and distributing questionnaires among users and elites). Thus, the data obtained are interred in Super decision and Excel applications to respectively evaluate and analyze the sub-criteria, components and criteria. Finally, the last scores are gained by multiply and merge weights calculated into each other based on the two groups opinions and the pedestrian ability is evaluated in the mentioned axis. The findings indicate that the security component with a score 0.058 is the most important factor in the Mashhad Koohsangi axis presence of consumers and next, in order; permeability and accessibility, safety, vitality and dynamism, hiking equipment and facilities and readability and imaging Components with scores 0.048, 0.043, 0.039, 0.033 and 0.032 Are located in the following categories of the axis pedestrian ability. The study results also show the two security and safety elements along with the proper access issue have dedicated pedestrian foundation as an important platform in the citizen social interactions development in Mashhad urban streets, especially the Koohsangi.

Keywords


  1. اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی. (1395). «طرح توسعه و عمران (جامع) کلان‌شهر مشهد مقدس (معیارها، ضوابط و مقررات طرح)».
  2. اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی. (1395). «طرح توسعه و عمران (جامع) کلان‌شهر مشهد مقدس (سند جایگاه برنامه ­ریزی کاربری و نقش و مأموریت حوزه ها)».
  3. احسانی­ فرد، علی­ اصغر؛ و همکاران. (1391). «ارزیابی میزان احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید (مورد پژوهی: شهر جدید اشتهارد)». مدیریت شهری. (شماره 31)، 317-334.
  4. اسلامی، عارفه؛ و همکاران. (1395). «ارزیابی قابلیت پیاده ­راه در چارچوب رضایت‌مندی گردشگران (نمونه موردی: پیاده­ راه علم­ الهدی رشت)». فضای گردشگری. (شماره 25)، 83-99.
  5. اکبری، پرویز؛ و البرز داوودی. (1394). «نقش پیاده ­مداری بر بهبود هویت رفتاری شهروندان در فضای شهر اسلامی (موردمطالعه: خیابان فردوسی سنندج)». مطالعات مشاهیر ایرانی اسلامی. (شماره 20)، 60-49.
  6. بمانیان، محمدرضا؛ و هادی محمودی ­نژاد. (1387). «تحقیقی در سنجش عوامل تأثیرگذار بر احساس امنیت شهری (نمونه موردی: شهر کرمان)». مدیریت شهری. (شماره 19)، 54-62.
  7. بنتلی، یان؛ و همکاران. (1382). محیط­ های پاسخ‌ده و مقاله اصلاحی در 1990م. ترجمه مصطفی بهزادفر. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
  8. بهزادفر، مصطفی؛ و ارسلان طهماسبی. (1392). «شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی تحکیم و توسعه روابط شهروندی در خیابان‌های شهری». باغ‌نظر. (شماره 25)، 17-28.
  9. پاکزاد، جهانشاه؛ و حسین اسدی خوانساری. (1386). راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران. تهران: انتشارات شهیدی.
  10. پاکزاد، جهانشاه. (1384). راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران. تهران: شرکت طرح و نشر پیام سیما.
  11. پاک­نهاد، حدیثه؛ و مهدیه پژوهان‌فر. (1396). «بهبود الگوهای کیفیت فضایی پارک­های شهری به‌منظور افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان (نمونه موردی: پارک­های شهر گرگان)». آمایش جغرافیایی فضا. (شماره 26)، 183-197.
  12. پوراحمد، احمد؛ و همکاران. (1397). «بررسی تأثیر ابعاد کالبدی- فضایی بر پیاده‌مداری در شهر تهران (نمونه موردی: محلات امیرآباد و دانشگاه تهران». تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 18 (51)، 22- 1.
  13. پورجعفر، محمدرضا؛ و هادی محمودی­نژاد. (1388). طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای عمومی شهری. تهران: طحان.
  14. تیبالدز، فرانسیس. (1385). شهرسازی شهروندگرا: ارتقاء عرصه ­های همگانی و محیط شهری. ترجمه محمد احمدی‌نژاد). اصفهان: خاک.
  15. جهانبخش، حیدر؛ و افسانه پیراعیادی. (1399). «قابلیت‌سنجی ایجاد پیاده‌راه خیابان ستارخان تهران با تأکید بر ایجاد مؤلفه‌های ایمنی و سرزندگی». گفتمان طراحی شهری. 1 (شماره 3)، 81- 67.
  16. حافظ­نیا، محمدرضا. (1383). مقدمه ­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت.
  17. حبیبی، کیومرث و همکاران. (1393). «مقایسه تطبیقی قابلیت پیاده ­مداری در محلات مسکونی طراحی‌شده از دیدگاه ساکنین (نمونه مطالعاتی: محله هفت‌حوض و فاز یک شهرک اکباتان در شهر تهران)». معماری و شهرسازی ایران. (شماره 8)، 12-1.
  18. حبیبی، سید محسن. (1380). «مسیر پیاده گردشگری». هنرهای زیبا. (شماره 9)، 43-51.
  19. حیدری، ندا؛ و محمدصادق صالحی. (1396). «ارزیابی معیارهای تعامل‌پذیری اجتماعی و سرزندگی در فضاهای نمایشگاهی؛ مورد پژوهی: چند نمونه در استان البرز». مدیریت شهری. 16 (شماره 47)، 380- 351.
  20. خدابنده ­لو، حسن. (1396). «امکان­سنجی قابلیت پیاده ­مداری شبکه معابر شهری بخش مرکزی شهر قم با تئوری چیدمان فضا». پایان ­نامه کارشناسی‌ارشد. سبزوار: دانشگاه حکیم سبزواری.
  21. دانش‌پور، سید عبدالهادی؛ و مریم چرخچیان. (1386). «فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی». باغ‌نظر. (شماره 7)، 28- 19.
  22. ربانی ابوالفضلی، غراله؛ و همکاران. (1396). «ارزیابی قابلیت پیاده ­مداری با تأکید بر رویکرد نوشهرگرایی در بلوار سجاد مشهد». جغرافیا و توسعه فضای شهری. (شماره 2)، 1-24.
  23. رسولی، سارا؛ و سمیرا رحیم دخت‌خرم. (1388). «ایجاد منظر شهری مطلوب در مسیرهای پیاده». آرمانشهر. (شماره 3). 112-103.
  24. رضازاده، راضیه؛ و همکاران. (1390). «سنجش ذهنی قابلیت پیاده‌مداری و مؤلفه­ های تأثیرگذار بر آن در محلات (مطالعه موردی: محله چیدز)». مدیریت شهری. (شماره 28)، 297-313.
  25. رفیعیان، مجتبی؛ و همکاران. (1390). «ارزیابی کیفیت مناطق شهری در برخورداری از فضاهای عمومی با استفاده از نمودار وزنی ورونی (نمونه موردی: شهر قدیم لار)». آمایش محیط. (شماره 16)، 49-33.
  26. زبردست، اسفندیار. (1380). «کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای». هنرهای زیبا. (شماره 10)، 21-13.
  27. سازمان برنامه­ ریزی منطقه ­ای سن‌دیه‌گو. (1388). «برنامه­ ریزی و طراحی برای پیاده ­ها؛ رهنمودهای طراحی شهری پیاده­ مدار». ترجمه رضا بصیری‌مژدهی. تهران: طحان.
  28. ستارزاده، داریوش؛ و همکاران. (1389). «فضای شهری، اندیشه‌ای اجتماعی». علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. (شماره 4)، 183-173.
  29. شیخی، حجت؛ و محمدرضا رضایی. (1396). «ارزیابی کیفیت محیطی فضاهای شهری پیاده­ مدار و پاسخ‌دهی اجتماعی (نمونه موردی: خیابان فردوسی شهر ایلام)». پژوهش و برنامه ­ریزی شهری. (شماره 29)، 83-98.
  30. صابری، حمید؛ و همکاران. (1391). «اولویت­ بندی استراتژی­های توسعه شهری (CDS) با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP (مطالعه موردی: کلان‌شهر اصفهان)». فضای جغرافیایی. (شماره 39)، 59-75.
  31. عباس­ زاده، شهاب؛ و سودا تمری. (1391). «بررسی و تحلیل مؤلفه­ های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده ­راه ­ها به‌منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی (مطالعه موردی: محورهای تربیت و ولیعصر تبریز)». مطالعات شهری. (شماره 4)، 95-104.
  32. غنی­ پور، مبینا. (1394). «ارتقاء کیفی مسیر شهری با نگاه به اصول پیاده ­مداری و تأکید بر فضاهای تجاری به‌منظور تأثیرگذاری بر تعاملات اجتماعی (نمونه موردی: پیاده ­راه­ سازی فلکه جمهوری تا میدان امام خمینی شهرستان شاهرود با تأکید بر طراحی مجتمع تجاری)». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. مازندران: دانشگاه مازندران.
  33. فیضی، محمدجواد؛ و همکاران. (1391). «بازشناخت جنبش پیاده‌مداری در پایداری فضاهای متراکم شهری». مدیریت شهری. (شماره 30)، 179-194.
  34. قربانی، رسول؛ و محمد جام کسری. (1389). «جنبش پیاده ­گستری؛ رویکردی نو در احیاء مراکز شهری (موردمطالعه: پیاده­ راه تربیت تبریز)». مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه ­ای. (شماره 2)، 55-72.
  35. کاشانی­ جو، خشایار. (1389). پیاده ­راه ­ها؛ از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی. تهران: آذرخش.
  36. کاشانی­ جو، خشایار. (1385). «اهمیت فضاهاى پیاده در شهرهاى هزاره سوم». جستارهاى شهرسازى. (شماره 18-17)، 51-40.
  37. گلکار، کوروش. (1386). «نشاط و سرزندگی در شهر به کمک طراحی شهری». شهرنگار. (شماره 39)، 24-38.
  38. لینچ، کویین. (1374). سیمای شهر. ترجمه منوچهر مزینی. تهران: دانشگاه تهران.
  39. محمدزاده، رحمت؛ و همکاران. (1384). «نقش شهرسازی مدرن در تخلفات ترافیکی پیاده بافت قدیم تبریز». هنرهای زیبا. (شماره 21)، 17-26.
  40. محمدی، مریم؛ و امیرحسین خلوصی. (1392). «تبیین شاخص­های مؤثر بر افزایش قابلیت پیاده‌مداری به‌منظور ارتقاء پایداری اجتماعی در محلات (محله چیذر)». معماری و شهرسازی پایدار. (شماره 1)، 13-27.
  41. مشیری‌لنگرودی، آرش. (1395). «طراحی پیاده ­راه (گذر شهری) با رویکرد افزایش تعاملات اجتماعی». پایان ­نامه کارشناسی‌ارشد. مؤسسه آموزش عالی غیردولتی- غیر انتفاعی، دانشگاه شمال.
  42. معینی، سید مهدی. (1392). شهرهای پیاده ­مدار. تهران: آذرخش.
  43. معینی، سید مهدی. (1385). «افزایش قابلیت پیاده­ مداری، گامی به‌سوی شهری انسانی­تر». هنرهای زیبا. (شماره 27)، 5-16.
  44. ملایی، فضیله؛ و همکاران. (1399). «ارزیابی نقش فضاهای شهری پیاده‌مدار در دستیابی به پایداری اجتماعی و فرهنگی با توجه به نیازهای انسان (مطالعۀ موردی: محور پاسداران شهر ایلام)». فرهنگ ایلام. (شماره 68 و 69)، 63-85.
  45. ملکی، سعید؛ و همکاران. (1396). «ارزیابی میزان رضایت‌مندی شهروندان از پیاده‌راه‌سازی خیابان سلمان فارسی اهواز». رویکرد پژوهشی در علوم اجتماعی. (شماره 10)، 239-256.
  46. نهاد مطالعات و برنامه ­ریزی توسعه و عمران شهر مشهد (مهندسین مشاور پارسوماش). (1392). طرح تفصیلی حوزه میانی غربی. ج1: تدقیق چشم‌انداز توسعه حوزه  و سنجش وضعیت- ویرایش نهایی.
  47. نهاد مطالعات و برنامه­ ریزی توسعه و عمران شهر مشهد (مهندسین مشاور پارسوماش). (1392). طرح تفصیلی حوزه میانی غربی. ج2: بررسی نظام حرکت و دسترسی و نظام تأسیسات و زیرساخت‌های شهری- ویرایش نهایی.
  48. هوپر، لئونارد؛ و مارتاجی جی­دورگ. (1392). امنیت و طراحی سایت. ترجمه محمدجواد رحمانی و همکاران. تهران: شهیدی.
  49. Abley, Steve. (2005). “PREDICTING WALKABILITY”. Walking Conference. James Cook Hotel Grand Chancellor, Wellington New Zealand,.1-10.