The position of the defensive fortifications of the cities of Transoxiana and Khorasan against the Mongols

Document Type : جغرافیای تاریخی خراسان بزرگ

Author

M.Sc. Graduate, Department of History, Faculty of Literature, Ferdowsi University of Mashhad, Iran

Abstract

The cities of Khorasan and Transoxiana on the time of the Mongol invasion (616 AH) under the leadership of Ghingiz Khan benefited from a series of defensive fortifications such as fortifications, Walls, Forts and Trench (Khandagh), whose main function was security and protection of the city against foreign threats. The existence of these structures confident Sultan Khwarezmshahs to base his battle strategy on defense in cities and castles in the initial decision. The present article, with a descriptive-analytical approach, considers the situation of these structures on the eve of the Mongol invasion and what effect they had on the method of battles between the Khwarezmshahs and the Mongols. According to the findings, on the time of the Mongol invasion, the defensive fortifications in most of the attacked cities were worn out and under repair. The deterrence and resistance of the defensive fortifications against the Mongol invasion is considered insignificant and the resistance in Otrar, Gurgandj (Urgench) Taleghan and Herat could not prevent the Mongol advance. The Mongols 'skill in besieging and capturing fortifications, the worn-out and under-repairing fortifications in some cities, and the lack of experienced and sufficient forces to maintain security structures are the most important causes of the fall of defensive fortifications against the Mongols' methods of warfare. After capturing the cities, the Mongols destroyed the defensive fortifications of Khorasan and Transoxiana in order to seize the opportunity to resist and revolt. Due to security concerns, Khorasan's defensive structures were not rebuilt from the center of the government and the conflict between Chagtai Khanate and the Ilkhans lasted until the end of the Ilkhanid period. 

Keywords


  1. آژند، یعقوب. (1387). مکتب نگارگری هرات. تهران: فرهنگستان هنر.
  2. ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه الله. (1390). ترجمه شرح نهج‌البلاغه ابن ابی الحدید معتزلی. ترجمه غلامرضا لایقی. ج8. تهران: کتاب نیستان.
  3. ابن‌اثیر، علی بن محمد. (1385). الکامل فی التاریخ. بیروت. ج12. بیروت: دار صادر.
  4. ابن اسفندیار، محمد.‏ (1366). تاریخ طبرستان. تصحیح عباس اقبال آشتیانی. تهران: پدیده خاور.
  5. ابن‌بطوطه، احمد بن عبدالله. (1376). سفرنامه ابن‌بطوطه. ترجمه محمدعلی موحد. تهران: آگه.
  6. ابن‌حوقل، محمد. (1366). سفرنامه ابن حوقل. ترجمه و تصحیح جعفر شعار. تهران: امیرکبیر.
  7. ابن‌عربشاه، احمد بن محمد. (1356). زندگی شگفت‌آور تیمور. ترجمه محمدعلی نجاتی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  8. ابن‌فقیه، احمد بن محمد. (1363). البلدان. ترجمه محمدرضا حکیمی. تهران: بی‌نا.
  9. ابوالفدا، اسماعیل بن علی. (1349). تقویم البلدان. ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  10. اسفزاری، معین‌الدین. (1339). روضات ‌الجنات فی اوصاف مدنیه ‌هرات. تصحیح محمدکاظم امام. ج۱، تهران: دانشگاه تهران.
  11. اشرف، احمد. (1353). «ویژگی‌های تاریخی شهرنشینی در ایران دوره اسلامی». نامه علوم اجتماعی. (شماره 4)، 49-7.
  12. اصطخری، ابواسحاق ابراهیم. (1340). مسالک و ممالک. به اهتمام ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  13. اقبال‌آشتیانی، عباس. (1388). تاریخ مغول. تهران: امیرکبیر.
  14. بارتولد، واسیلى ولادیمیروویچ.‏ (1366). ترکستان نامه. ترجمه کریم کشاورز. تهران: آگاه.
  15. بارتولد، واسیلى ولادیمیروویچ (1308). تذکره جغرافیای تاریخی ایران. ترجمه حمزه سردادور. تهران: بی‌نا.
  16. بناکتی، فخرالدین ابو سلیمان داوود. (1348). روضه اولی الالباب فی معرفه التواریخ و الانساب. تصحیح جعفر شعار. تهران: انجمن آثار ملی.
  17. بویل، جان اندرو. 1389). «تاریخ دودمانی و سیاسی ایلخانان». تاریخ ایران کمبریج از آمدن سلجوقیان تا پایان دولت ایلخانی. ترجمه حسن انوشه. تهران: امیرکبیر، 397-289.
  18. پازوکی، ناصر. (1372). «بناهای دفاعی ایران». مطالعات راهبردی بسیج. (شماره 1)، 70-57.
  19. تتوی، قاضی احمد؛ و آصف قزوینی. (1382). تاریخ الفی. تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. ج6. تهران: علمی و فرهنگی.
  20. جوزجانی، منهاج السراج. (1391). طبقات ناصری. کابل: بنیاد جهانداری غوری.
  21. جوینی، علاءالدین. (1391). تاریخ جهانگشای جوینی. ‌تصحیح محمد قزوینی. ج2-1. تهران: نگاه.
  22. حافظ‌ابرو، عبدالله بن لطف‌الله‏. (1375). جغرافیای حافظ ابرو. تصحیح صادق سجادی. تهران: میراث مکتوب.
  23. حافظ‌ابرو، عبدالله بن لطف‌الله.‏ (1379). زبده التواریخ. تصحیح سید کمال حاج سیدجوادی. ج1. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  24. حافظ‌ابرو، عبدالله بن لطف‌الله.‏ (1349). جغرافیای حافظ ابرو قسمت ربع خراسان هرات. به‌کوشش نجیب مایل هروی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  25. حبیبی، محسن. (1390). از شار تا شهر. تهران: دانشگاه تهران.
  26. حموی، یاقوت. (1383). المشترک. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: امیرکبیر.
  27. حموی، یاقوت. (1995). معجم البلدان. ج5-4. بیروت: دار صادر.
  28. حموی، یاقوت. (1380). معجم البلدان. ترجمه علی‌نقی منزوى‏. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
  29. حاکم نیشابوری، ابوعبدالله. (1375). تاریخ نیشابور. ترجمه خلیفه نیشابوری. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: آگه.
  30. خواندمیر، غیاث‌الدین. (1355). دستور الوزراء. تصحیح سعید نفیسی. تهران: اقبال.
  31. خواندمیر، غیاث‌الدین. (1333). تاریخ حبیب السیر. ج3. تصحیح جلال‌الدین همایی. تهران: خیام.
  32. راوندی، محمد بن علی. (1385). راحه الصدور و آیه الصدور. تصحیح محمد اقبال. تهران: اساطیر.
  33. رضوی، ابوالفضل. (1387). «ساختار حیات شهری در عصر ایلخانان». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. (شماره 123)، 17-4.
  34. زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد. (1343). نفثه المصدور. تصحیح امیرحسن یزدگردی. تهران: اداره کل نگارش آموزش‌ و پرورش.
  35. ساندرز، جان جوزف. (1390). تاریخ فتوحات مغول. ترجمه ابوالقاسم حالت. تهران: امیرکبیر.
  36. شامی، نظام‌الدین. (1363). ظفرنامه. تصحیح پناهی سمنانی. تهران: بامداد.
  37. شبانکاره‌ای، محمد بن على. (1381). مجمع الانساب‏. تصحیح میرهاشم محدث. ج2. ‏تهران‏: امیرکبیر.
  38. شیرازى، محمد نصیر. (1377). آثار عجم. تهران: امیرکبیر.
  39. صفایی‌پور، مسعود؛ و جعفر سعیدی. (1396). «تحلیلی تاریخی بر عناصر و ساختار کالبدی فضایی شهرهای ایرانی-اسلامی». اسلام و مطالعات تاریخی. (شماره 3)، 125-95.
  40. ظهیرالدین نیشابوری، ابوحامد. (1332). سلجوقنامه. به اهتمام اسماعیل افشار. تهران: کلاله خاور.
  41. فرخی، یزدان؛ و هوشنگ خسروبیگی. (1390). «بررسی دلایل ناکارآمدی دیوان عرض خوارزمشاهیان در رویارویی با مغولان»، تاریخ ایران. (شماره 67)، 126-111.
  42. قزوینى، زکریا بن محمد. (1373). آثار البلاد و اخبار العباد. ترجمه میرزا جهانگیر قاجار. تهران: امیرکبیر.
  43. قفس اوغلی، ابراهیم. (1367). تاریخ دولت خوارزمشاهیان. ترجمه داوود اصفهانیان. تهران: گستره.
  44. لسترنج، گای. (1377). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. ترجمه محمود عرفان. تهران: علمی و فرهنگی.
  45. کلاویخو، روی گنزالس. (1344). سفرنامه کلاویخو. ترجمه مسعود رجب‌نیا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  46. کارپنی، پلان. (1363). سفرنامه پلان کارپن. ترجمه ولی‌الله شادان. تهران: فرهنگ‌سرای یساولی.
  47. گروسه، رنه. (1387). امپراتوری صحرانوردان. ترجمه عبدالحسین میکده. تهران: علمی و فرهنگی.
  48. مبارکشاه، محمد بن منصور. (1346). آداب الحرب و الشجاعه. به اهتمام احمد سهیلی خوانساری. تهران: اقبال.
  49. مستوفی، حمدالله. (1336). نزهه القلوب. تصحیح محمد دبیرسیاقی. تهران: کتابخانه طهوری.
  50. مقدسی، محمد بن احمد. (1361). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ترجمه علی‌نقی منزوی. ج2. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان.
  51. ناشناس. (1362). حدود العالم من المشرق الی المغرب. به‌کوشش منوچهر ستوده. تهران: کتابخانه طهوری.
  52. نسوى‏، شهاب‌الدین محمد. (1384). سیرت جلال‌الدین منکبرنى‏. تصحیح مجتبى مینوى‏. تهران: علمى و فرهنگى‏.
  53. وصاف‌، شهاب‌الدین عبدالله. (1383). تحریر تاریخ وصاف. محرر عبدالمحمد آیتی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  54. هروی، سیف بن محمد. (1381). پیراسته تاریخ‌نامه هرات. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار. ‏
  55. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله. (1373). جامع التواریخ. تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی. ج1. تهران: البرز.
  56. همدانی، رشیدالدین فضل‌الله. (1368). تاریخ مبارک غازانی. تصحیح کارل یان، اصفهان: پرسش.
  57. یزدی، شرف‌الدین علی. (1387). ظفرنامه. تصحیح عبدالحسین نوایی. ج1. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی.
  58. یعقوبی، احمد بن واضح. (1381). البلدان. ترجمه محمد ابراهیم آیتی. تهران: علمی و فرهنگی.
  59. یوسفی‌فر، شهرام. (1385). «الگوهای گسترش کالبدی شهر در سده‌های میانه تاریخ ایران». پژوهشنامه علوم انسانی. (شماره 52)، 350-319.
  60. یوسفی‌فر، شهرام. (1389). «الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران». تاریخ ایران. (شماره 64)، 170-145.
  61. Atwood, p. Christopher (2004). Encyclopedia of Mongolia and the Mongol empire. Bloomington: Indiana University.
  62. May, Timothy. (2015). “The Mongol art of war and the Tsunami strategy”. Golden Horde Civilization. (vol 8), 31-38.
  63. Islam, Arshad. (2016). “The Mongol Invasions of Central Asia”. International Journal of Social Science and Humanity. (vol 6), 315-319.