بررسی تاریخ و تمدن شهرهای خراسان بزرگ (نمونه موردی: سمرقند، هرات، بلخ و مرو)

تمدن راه مشترک زندگی، اندیشه و کنش انسان و دربرگیرنده‌ی سازگاری کلی با نیازهای اقتصادی یا محیط جغرافیایی پیرامون و سازمان مشترکی برای فرو نشاندن نیازهای اجتماعی و سیاسی محیط پیرامون و مجموعه‌ی مشترکی از اندیشه‌ها و دستاوردها است. فرهنگ و تمدن یک جامعه هویت آن جامعه است و منشاء عمده‌ی دگرگونی‌های اجتماعات بشری که تمام جهت گیری‌ها و کارکردهای گوناگون از آن سرچشمه می‌گیرد، لذا آگاهی از فرهنگ و تمدن به جهت شناخت هویت و نقطه‌ی آغازین دگرگونی‌های اجتماعی ـ تاریخی ضروری به‌نظر می‌رسد. از آن جاییکه هدف از پژوهش حاضر شناخت و بررسی تاریخ و تمدن شهرهای خراسان بزرگ شامل شهرهای سمرقند، هرات، بلخ و مرو می باشد، روش پژوهش منطبق بر روش توصیفی- تحلیلی و به‌صورت مطالعه‌ی اسنادی و کتابخانه‌ای است. در این راستا از مقالات، کتب، پژوهش‌ها و طرح‌های مستند داخلی و خارجی مرتبط با موضوع در جهت دستیابی به هدف پژوهش استفاده شده است. بحث ما بر سر تاریخ شهرهای خراسان بزرگ که هم‌اکنون بیشتر آنها از حوزه‌ی اقتدار سیاسی خارج شده‌اند، تنها یک بحث جغرافیایی تاریخی نخواهد بود، زیرا که هویت تاریخی هر منطقه‌ای بسته به فرهنگ، مذهب و احساس یگانگی ملی دارد که خوشبختانه با همه‌ی این‌که بیش از یک قرن است که برخی شهرها از ایران جدا گشته‌اند، پیوندهای مذهبی و فرهنگی آن مناطق، محققین و مورخین ما را بر آن داشته است تا پیشینه‌ی تاریخی آنها را بررسی و در برابر انستیتوهای شبیه‌سازی فرهنگی و اجتماعی، از مواد کتبی و تاریخی خود بهره گیرند.