شهر و شهرنشینی در سیستان بزرگ در دوره اشکانی

نوع مقاله : جغرافیای تاریخی خراسان بزرگ

نویسندگان

چکیده

روند تدریجی و تکاملی شهرنشینی در دشت سیستان با ظهور وسیع محوطه های عصر مفرغ‌ (اواخر هزاره چهارم قبل از میلاد) آغاز و ادامه ی آن در دوره های تاریخی با شکلگیری شهرهای مهم دوره های هخامنشی، سلوکی،‌اشکانی در شرق ایران، نگارندگان را برآن داشت تا با تحلیل و بررسی حدود 400محوطه و استقرار مرتبط با این عصر، کلیه ویژگیها و خصوصیات شهرها و محوطه های این دوران را مورد مطالعه و سپس براساس اطلاعات موجود، سیمای شهرهای این دوره را در سیستان بزرگ ترسیم نمایند. به این ترتیب مشخص گردید که برخی از شهرهای دوره مذکور طبق سنت هلنیسم و با تمرکز کلنیهای یونانی در پهن دشت سیستان شکل گرفت و در ادامه با روی کارآمدن خاندان اشکانی و براساس نیازهای سیاسی، نظامی و اقتصادی، شکل شهرها از هیپوداموس به شهرهای مدور اشکانی تغییر یافت.آثار و شواهد باستان شناسی نشان می دهد که سیستان در دوره اشکانی سرزمینی بسیار آباد، پرجمعیت و دارای منابع آبی فراوانی بود که براین اساس، در بخشهای شمالی و جنوبی آن شهرها و روستاهای بیشماری ساخته شد. این رخداد بنا به شرایط زیست محیطی مناسب (آب فراوان، خاک خوب، هوای معتدل، مرتع،‌صید و شکار و تجارت) میسر گردید که در این ایام در سیستان جریان داشت.