1
هیات علمی گروه باستان شناسی دانشکده هنر دانشگاه بیرجند
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه بیرجند
3
دانشکده هنر دانشگاه بیرجند
چکیده
هنر صخرهای بزرگترین پیکرۀ شواهدی است که ما در ریشههای هنری، شناختی و فرهنگی انسانها در دست داریم. خوشبختانه مطالعات باستان‌شناختی در زمینه این هنر در ایران به تدریج رو به انسجام است و منجر به شناسایی ابعاد جدیدی از فرهنگ و هنر پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی در ایران شده است. از همین‌رو، مطالعه هنر صخرهای در شرق ایران می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در باب شکل‌گیری، تحول و کارکرد هنر صخرهای در اختیار پژوهشگران هر سه دوره مذکور و متخصصان تاریخ هنر قرار دهد. در تیرماه 1392 در قالب یک طرح پژوهشی گسترده، سنگنگارههای استان خراسان جنوبی، توسط تیمی به سرپرستی حمیدرضا قربانی از دانشگاه بیرجند، مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. این پژوهش به معرفی و توصیف اجمالی کندهنگارههای استان خراسان جنوبی خواهد پرداخت. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات به دو شیوه میدانی و کتابخانهای صورت گرفته است. یافته‌های پژوهش شامل نقوشی بالغ بر 749 نقش و نگاره که به سبک پتروگلیف (کوبشی) و دربردارنده نقوشی اعم از انسانی، حیوانی، گیاهی، نمادین، ابزار، اجرام و کتیبه را شامل میشود. نقوش موجود در این بررسی مربوط به هر سه دوره زمانیِ پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی است و در نهایت برخی از یافتهها با نمونههای موجود در همان حوزه مورد بررسی یعنی شرق ایران همچون سنگنگارههای جُربت و دشت توس (شمال خراسان) و لاخِ مزار (جنوب خراسان) قابل مقایسه است.
)
