TY - JOUR ID - 137726 TI - بررسی پیشینه، شکل و کارکرد معماری چهارتاقی در خراسان بزرگ (از اوایل دوره ساسانی تا پایان سده چهارم هجری) JO - پژوهشنامه خراسان بزرگ JA - JGK LA - fa SN - 2251-6131 AU - جلالی, میثم AU - نیستانی, جواد AD - دانشگاه آزاد تهران AD - دانشگاه تربیت مدرس Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 6 IS - 18 SP - 45 EP - 33 DO - N2 -   با توجه به قراین موجود به جرأت می‏توان خراسان را یکی از خاستگاه‏های معماری در منطقه آسیای غربی برشمرد و این ادعا در یادداشت‏ها و مقالات علمی محققانی همچون اسکار روتر، شراتو و آندره گدار قابل بررسی و اثبات است. به عنوان مثال اسکار روتر، خراسان را به‏عنوان خاستگاه فرم چهارتاقی در ایران معرفی می‏کند و این موضوع دور از ذهن نیست، چراکه مورخینی چون مسعودی، استخری و ابن بلخی هم در تألیفات خود از استقرار پرستشگاه‏های متعدد به‏ویژه آتشکده‏ها در شهرها و نواحی مختلف خراسان چون توس، بخارا، سمرقند، نیشابور، قومس، هرات و بلخ گزارش می‏دهند.نگارندگان در این مقاله بر آنند تا به بررسی پیشینه و سیر تحول استفاده از فرم چهارتاقی در خراسان بزرگ از اوایل دوره ساسانی تا سده‏های نخستین اسلامی بپردازند و ضمن بررسی متون تاریخی و جغرافیایی متقدم، از پژوهش‌های جدیدمانند آثار شلوم برژه، بوشارلا، شیپمان، کایم، گدار، هرمان، هوف، وندن‌برگ درباره بناهایی نظیر معبد نوبهار بلخ، آتشکده سرخ کوتل تخارستان، آتشکده مل حیرام ترکمنستان، کاخ دامغان، آرامگاه سامانی و مزار عرب آتا در شهر تیم سمرقند کمال بهره را برده ومورد تجزیه و تحلیل قرار خواهند داد. UR - https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137726.html L1 - https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137726_58a1e1a97296ab782cebe4abf2cb37b7.pdf ER -