دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
12
42
2021
03
21
گونه شناسی تزیینات مدارس خیراتخان و میرزا جعفر در شهر مشهد
26
1
FA
علیرضا
شیخی
0000-0002-7315-4516
استادیار، گروه صنایع دستی،دانشکده هنرهای کاربردی،دانشگاه هنر تهران، ایران
ar.sheikhi59@yahoo.com
10.22034/jgk.2021.137983
مشهد از دوره صفویه تاکنون، بهعنوان مرکز مذهبی ایران اهمیت ویژه داشته است. گسترش علوم دینی، همراستا با اهداف حکومتی، منجر به ساخت مدارس فراوانی در دوره صفوی گردید. مدارس خیراتخان و میرزا جعفر در مشهد که تا اندازهای از حوادث در امان مانده، تزیینات قابل توجه ای از زمان ساخت تاکنون را بر جدارههای خود به یادگار دارد. هدف این پژوهش، بررسی تزیینات مدارس خیراتخان و میرزا جعفر شامل کتیبهها و تزیینات گیاهی آنها می باشد. پرسش اصلی بر این محور قرار دارد که تزیینات گیاهی مدارس خیراتخان و میرزا جعفر چیست و کتیبهها و محتوای نقشبسته بر آنها دارای چه درون مایه حدیثی و قرآنی است؟ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی بوده و جمعآوری اطلاعات، کتابخانهای و بهویژه بر عکاسی میدانی استوار است. یافتهها نشان میدهند تزیینات مدارس خیراتخان و میرزا جعفر مربوط به ادوار تاریخی صفوی، قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی است. تکنیک تزیینات، کاشیکاری بر سردَرها، ایوان و جدارهها؛ همچنین گچبری، نقاشی، مقرنس و کاربندی است. اصول علمی در انجام کارهای مرمتی دوره معاصر رعایت نشده و بیشتر بازسازی صورت گرفته است. تزیینات، بیشتر ختایی و اسلیمی بوده؛ درعینحال تزیینات هندسی بر سردَرِ ورودی مدرسه خیراتخان خودنمایی میکند. خطوط مورد استفاده ثلث، کوفی گلدار و بنایی است و محتوای کتیبهها را میتوان در هشت گروه احداثی و تاریخی، نام افراد، آیات قرآنی، پند حکیمانه در باب علم، نام امامان، اسماءالحسنی، شهادتین و شعار انقلابی دستهبندی نمود.
مشهد,مدرسه خیرا ت خان,مدرسه میرزا جعفر,تزیینات,کتیبه
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137983.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137983_5e2dab5699915f8c15c8f2032181cb57.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
12
42
2021
03
21
تحلیل مضمونی و رمزگان تصویری نگاره «مویه پسر بر مرگ پدر» نسخه منطقالطیر مکتب هرات تیموری
48
27
FA
تکتم
حسینی
مربی ،گروه گرافیک، دانشکده هنر، دانشگاه نیشابور، نیشابور، ایران
toktam.husseini@gmail.com
جمال
عربزاده
استادیار، گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی،دانشگاه هنر تهران، ایران
jamalarabzadeh@yahoo.com
فرزانه
فرخ فر
0000-0001-9771-0073
استادیار، گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه نیشابور، نیشابور، ایران
farrokhfar@neyshabur.ac.ir
10.22034/jgk.2021.137984
مسئله پژوهش حاضر بر تحلیل رمزگان تصویری یکی از مهمترین نگارههای وابسته به مضامین ادب عرفانی در عصر تیموری اختصاص دارد. این مسئله از آنجا ناشی میشود که از نیمه قرن نهم هجری، همزمان با رشد و گسترش عرفان و تصوف و همچنین شکوفایی مکاتب کتابآرایی ایران در عصر تیموریان، به مصورسازی متون عرفانی توجه ویژهای شد. ازجمله این آثار، نسخه منطقالطیر عطار موجود در موزه متروپولیتن است که از نسخ مصور نفیس با مضمون عرفانی به شمار میرود و تعدادی از نگارههای آن، ازجمله نگاره «مویه پسر بر مرگ پدر» منسوب به کمالالدین بهزاد و حاوی لایههای معنایی عمیقی است. این پژوهش قصد دارد ریشههای مضمونی و رمزگان تصویری نگارۀ مذکور را بهعنوان منتخب نگارگری مضامین عرفانی در مکتب هرات تیموری، شناسایی و موردمطالعه قرار دهد. پرسش این است که در این نگاره، آزادی عمل هنرمند در پرداخت به مضمون و کاربست رمزگان تصویری تا چه میزان بوده است؟ نتایج تحقیق مبین این است که فضای حاکم و باورهای صوفیانه عصر تیموری تا حد بسیاری بر شکلگیری نگاره و انتخاب نمادها تأثیرگذار و رمزگان تصویری غنی همچون رنگ، نقشمایهها، فقدان سرپوش، آرامگاه، مار و پرندگان، درخت چنار و نهر در نگاره بهکاررفته است که گاه ریشه در باورهای مذهبی و گاه نشأت یافته از فرهنگ هستند. این پژوهش به روش تاریخی-تحلیلی و شیوه جمعآوری اطلاعات، کتابخانهای است.
عصر تیموری,مکتب نگارگری هرات,ادبیات عرفانی,منطق الطیر
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137984.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137984_bf2f639ce0ec8bf6233885d014cf7c46.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
12
42
2021
03
21
بررسی سیـر تحول مفـهوم ورودی در مدارس ایـران (پژوهشی بر مبنای مطالعه پنج مدرسه شاخص)
62
49
FA
شیما
عمرانی دوست
کارشناس ارشد، گروه معماری و شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه خاوران، مشهد، ایران
omranishimaa@gmail.com
امین
عبدمجیری
0000-0003-4519-5553
استادیار، گروه معماری،دانشکده فنی- مهندسی، دانشگاه قم، ایران
abdemojiri@gmail.com
10.22034/jgk.2021.137985
در طراحی فضای معماری، یکی از مهمترین مباحث نوع درکی است که طراح از حوزه مفهومی آن فضا دارد. به این معنا که طراح چه تصوری از آن عضو در ذهن خود ترسیم نموده است. قدر مسلم این حوزه بنا به شرایط جامعه و بهمرور زمان با تغییراتی همراه است. هدف این مقاله شناسایی یکی از این مفاهیم است. بنابراین به کمک شناخت پیشینه ورودی میتوان سیر تغییرات مفهوم ورودی را بررسی کرد. بدین منظور با پرداختن به عنصر ورودی مدارس، پرسش این تحقیق چنین می گردد که مفهوم ورودی طی زمان چه تغییراتی داشته است و این تغییرات را چگونه میتوان بر پایه تجسم آن در بناهای مختلف آشکار نمود. جهت بررسی دقیقتر این مسئله، در این پژوهش بازه زمانی مربوط به دوره تیموری تا حال حاضر مورد بررسی قرار گرفت که درمجموع در قالب پنج دوره کلی تعریف شدند و از هر دوره ورودی یک نمونه از مدارس تحلیل گردید. بر پایه یافته های مقاله در بخش مبانی، برای درک مفهوم یک معماری چهار بعد نشانه ها، معنا، عملکرد و دستورالعمل کاربرد در مجموعه فضاها می بایست تحلیل شود. تحلیل این چهار بعد در حوزه ورودی مدارس سبب درک تفاوت مفهوم این عنصر از معماری در طی دوره مورد نظر شد. بر اساس نتایج حاصل، مفهوم فضای ورودی مدرسه در سیر تاریخی خود از یک فضای ورودی با معنا، عملکرد و نشانه و کارکرد خاص تغییر کرده و امروزه بیشتر به شکل فضای نفوذ فاقد مفاهیم سابق خود درآمده است. فضایی که مفصلی بین مردم و مدرسه بود، امروزه تنها روزنی برای ورود و خروج دانش آموزان است.
مفهوم ورودی,مدرسه,معماری مدرسه,تحولات ورودی مدارس
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137985.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137985_d9c2087bd6fe55550da6359a613fb2c7.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
12
42
2021
03
21
خوانش تجربه زیسته بازدیدکننده موزه در مکان مقدس (مورد پژوهی :موزههای حرم مطهر رضوی)
84
63
FA
مرضیه
حکمت
دانش آموخته مقطع دکتری در رشته تاریخ تحلیلی تطبیقی هنر اسلامی دانشگاه هنر و عضو هیات علمی گروه موزه و گردشگری ،دانشگاه هنر اصفهان،ایران
marzihekmat@gmail.com
پروین
پرتوی
استادیار، گروه برنامه ریزی شهری ،دانشکده معماری و شهرسازی ، دانشگاه هنر تهران، ایران
p.partovi@art.ac.ir
10.22034/jgk.2021.137986
موزهها در گذار از دگرگونیهای بنیادی، در جهان امروز، از مکانی مختص نگهداری و صیانت نفایس، رویکردی در تکریم انسان را در پیشگرفتهاند. آنها، بهعنوان بستری برای خلق معنا همواره با نگاهی مبتنی بر خدمترسانی به بازدیدکننده، سعی در شناخت برداشتهای دیدارکنندگان به هدف ارتقا کیفیت بازدید رادارند. مفهوم تجربه زیسته بازدیدکننده، ظرفیت قابلتوجهی برای توضیح دریافتها از موزه داشته و بهعنوان امری فردی و ذهنی، در همپوشانی سه بستر فردی، فیزیکی و فرهنگی –اجتماعی صورت میپذیرد. پژوهش حاضر، از طریق بازتعریف و انسجام بخشیدن به مفهوم تجربه بازدیدکننده موزه در مکان مقدس، به بسط دانش در این خصوص میپردازد. این مقاله باهدف آشکارسازی ماهیت، چگونگی و خوانش تجربه بازدیدکنندگان موزههای موجود در حرم مطهر امام رضا (ع) بهمثابه مکان مقدس صورت میپذیرد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و رویکرد تفسیری با راهبرد کیفی است. روش پژوهش در بخش نظری، بازبینی سامانمند منابع و در بخش مورد پژوهی، تحلیل محتوای کیفی جهتدار را برگزیدهشده است. نتایج پژوهش نشان میدهد تجربه بازدیدکننده موزه در مکان مقدس، به دلیل تسری قداست از بستر مکان در دو حوزه درون فردی و برون فردی تجربه تأثیر میپذیرد. تجربه بازدیدکننده در موزههای حرم مطهر امام رضا (ع) علیرغم تأکید بر بعد شناختی تجربه توسط متصدیان موزه، بیشتر سمتوسوی تجربه دینی را دارد .
موزه,آستان قدس رضوی,مکان مقدس,تجربه بازدید کننده,حس مکان
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137986.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137986_3ec92ac22a76cc634362bd1ae97aa33f.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
12
42
2021
03
21
کارآفرینی و اشتغالزایی در حوزه کسب و کارهای دانشبنیان مبتنی بر ظرفیت موقوفات؛ ارائه مدل با استفاده از تکنیک دیمتل و مدلیابی معادلات ساختاری
106
85
FA
مرتضی
حقیقی
دانشجوی دکتری ، گروه کارافرینی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری. ایران
haghighi55@yahoo.com
مریم
تقوایی
استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
taghvaee@yahoo.com
سعید
صفاریان همدانی
استادیار، گروه مدیریت آموزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
saeeid.saffarian@iausari.ac.ir
10.22034/jgk.2021.137981
پژوهش جاری با عنوان «بررسی کارآفرینی و اشتغالزایی در حوزه کسب و کارهای دانشبنیان مبتنی بر ظرفیت موقوفات» به یکی از موضوعات اساسی در حوزه کسب و کارها می پردازد که می تواند نقش مهمی در حل بحرانهای اجتماعی و فرهنگی و حتی سیاسی ایفا کند. موضوع اشتغال همواره از بزرگترین دغدغه های مسئولین در رده های مختلفی مدیریتی کشور بوده است. تصویب قوانین گوناگون، و تشکیل کارگروههای مختلف برای حل مشکل اشتغال نشان دهنده اهمیت موضوع است. یکی از موضوعات بااهمیت در ایجاد اشتغال بحث سرمایه گذاری است. محدودیتهای منابع دولتی برای حل بحران اشتغال همیشه یکی از چالش های اساسی بوده است. در این بین برخی از ارگانها وسازمانهای نیمه دولتی، که بواسطه وظایف و مسئولیت خود دارای منابع مالی هستند، می توانند در حل مشکل کمک نمایند. که سازمان اوقاف و امور خیریه از جمله این سازمانهاست. روش تحقیق را از نظر هدف از نوع پژوهشهای کاربردی است. همچنین با توجه به روش انجام پژوهش، تحقیق حاضر از نوع آمیخته (کمی و کیفی)، محسوب می شود. جامعه آماری در بخش کیفی پژوهش خبرگان، متخصصین و صاحبنظران در حوزههای مختلف علوم مدیریت، فقه و اقتصاد اسلامی و کارشناسان سازمان اوقاف و امور خیریه در سالهای 1398 و 1399 در کشور است. شیوه نمونه گیری به صورت هدفمند و در دسترس است. جامعه آماری در بخش کمی جهت انتخاب آزمودنی ها به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای خواهد بود. تعداد خبرگان برای نظرخواهی در روش دلفی حداقل 20 خبره خواهد بود که به شیوه نمونهگیری هدفمند انجام خواهد پذیرفت. روش گردآوری دادهها به شیوه کتابخانهای و میدانی با استفاده از ابزارهایی چون پرسشنامه و مصاحبه با تأکید بر روش دلفی خواهد بود. تکنیک تحلیل اطلاعات و مدلسازی در این پژوهش دیمیتل خواهد بود که برای شناسایی روابط علی معلولی مابین شاخصها در موضوع سرمایه گذاری وقفی در حوزه های کسب و کارهای دانش بنیان و تولید یک مدل ساختاری ملموس بکار گرفته شده است. یافته های این پژوهش نشان در بخش آزمون مدل نتایج نشان می دهد تاثیر عوامل اقتصادی کسب و کارهای دانش بنیان بویژه سهم و میزان آورده غیر نقدی موردنیاز کسب و کار، سهم و میزان آورده نقدی موردنیاز کسب و کار، توجیه پذیری اقتصادی طرح، میزان ریسک موفقیت طرح بر عوامل سازمانی کسب و کارهای دانش بنیان بیشترین تاثیر را دارد.
سرمایه گذاری,موقوفات,اقتصاد دانش بنیان,اشتغال پایدار
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137981.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137981_b7f8d0df7c7b3f2d280750aafff95460.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
12
42
2021
03
21
ارزیابی نقش عوامل محیطی در شکل گیری استقرارهای اشکانی شهرستان خوسف، استان خراسان جنوبی، شرق ایران
122
107
FA
حسین
صدیقیان
0000-0003-0244-2673
استادیار، گروه تاریخ و باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، ایران
hossein.sedighian@gmail.com
میثم
نیکزاد
0000-0003-3930-9884
استاد مدعو، گروه باستان شناسی، دانشگاه هنر، دانشگاه بیرجند، ایران
meisam.nikzad@gmail.com
محسن
حیدری دستنایی
استادیار، گروه باستانشناسی، دانشکده باستانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
mohsen.heidary4@gmail.com
موسی
سبزی دوآبی
استادیار، گروه تاریخ و باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، ایران
sabzi.m@lu.ac.ir
10.22034/jgk.2021.137982
فعالیت انسان همواره در بستر محیط جغرافیایی انجام می شود. از یکسو، بستر جغرافیایی باعث تغییراتی در فرهنگ و کنش انسان و از سوی دیگر انسان با فرهنگ و فناوری خود بهمنظور انطباق و غلبه بر محدودیت های محیطی، به ایجاد تغییراتی در محیط طبیعی دست می یازد. در واقع انسان در طول زمان با افزایش شناخت محیطی خود، سعی نموده استقرارها و زیستگاه های خود را معمولاً در مکان های دایر سازد که بهره وری از یک چشم انداز را افزایش دهد. پرسش اصلی پژوهش حول ارتباط و نقش عوامل محیطی در الگوی مکان یابی استقرارهای اشکانی شهرستان خوسف در حاشیه شرقی کویر لوت است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته و برای تحلیل داده ها و الگوی پراکنش از نرمافزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و SPSS و روش های تحلیل همبستگی و خوشه-بندی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که با توجه به فقدان منابع آب دائم در منطقه، دسترسی به منابع آب پایدار (قنات) مهمترین عامل در شکل گیری استقرارهای این دوره بوده است. پس از منابع آب، درجه شیب و نوع خاک از دیگر عوامل مهم در شکل گیری محوطه های اشکانی است. همچنین در تحلیل خوشه بندی مشخص شد که دو الگو شامل یک مرکز محلی نسبتاً وسیع و تعدادی روستای کوچک در اطراف آن قابل شناسایی است.
شرق ایران,خوسف,بررسی های باستان شناسی,اشکانی,الگوهای استقراری
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137982.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137982_8d88b0a104cf711816f14458e4c26d3e.pdf