دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
بررسی و تحلیل نقش خراسانیان در تشکیلات سیاسی و اداری مصر در عصر اول عباسی
24
11
FA
مهدی
عزتی
مدرس گروه تاریخ دانشگاه رازی
ezatimehdi84@yahoo.com
مصر یکی ازایالتهای بزرگ قلمرو اسلامی بود که پس از برچیده شدنِ حکومت امویان تحت سلط خلافت عباسی درآمد. به دنبال شکست امویان و در تعقیب حاکمان آنها ، ایرانیان بسیاری در کسوت نیروهای نظامیِ عباسی وارد مصر شدند. عدهای از این نیروها، که عموماً به سپاه خراسانی شهرت داشتند، در خلال دورهی اول عباسی در مصر باقی ماندند و در امور سیاسی، نظامی و اداری آنجا مشارکت داشتند. تبیین و تحلیل میزان مشارکت خراسانیان در تشکیلات سیاسی، نهادها ودیوانهای ولایت مصر در عهد اول عباسی مسئلهای است که پژوهش حاضر در صدد پاسخ به آن است. بر اساس اشاره منابع و مدارک تاریخی اُمراء، بزرگان، کاتبان و دبیران خراسانی در مناصب و مقامهای مختلف سیاسی، نظامی و اداری مصر به کار گرفته شدند و نقش فعالی در اداره ولایت مصر در عصر اول عباسی ایفا کردند.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137854.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137854_0737842868baf97f94e8fd8e3986ac0c.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
نقش اسلام در همگرایی ایران و کشورهای آسیای مرکزی
36
25
FA
حبیب
زمانی محجوب
استادیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، قم، ایران.
zamani1358@gmail.com
یکی از روشهای کسب قدرت و افزایش آن برای هر کشوری همگرایی با کشورهای مجاور است؛ ازاینرو، شناسایی بسترها و عوامل همگرایی و چالشهای پیشِ روی آن از ضرورتهای سیاست خارجی هر کشوری است. از مناطق بسیار مهم همجوار ایران، آسیای مرکزی است که پیوندهای تاریخی و فرهنگی و منافع مشترک منطقهای اهمیت همگرایی ایران را با کشورهای این منطقه دوچندان ساخته است. پرسش اصلی این پژوهش این است که دین اسلام چگونه و به چه مقدار میتواند عامل همگرایی ایران و کشورهای آسیای مرکزی باشد؟در این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و مصاحبه، پرسش مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد دین اسلام، فراتر از نظریههای معمول همگرایی و به عنوان بزرگترین عامل پیونددهنده میان مسلمانان، میتواند موجب نزدیکی و افزایش تعامل ایران و کشورهای آسیای گردد. در این مسیر، افزایش آگاهی دینی مردم منطقه آسیای مرکزی، توجه به عوامل وحدت اسلامی، توجه به روحیه صوفیانه مردم و اقدامات فرهنگی همچون پخش فیلم، تئاتر، شعر و راهاندازی شبکههای رادیویی و تلویزیونی مشترک برای تبلیغ اسلام بسیار مهم و ضروری است.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137855.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137855_38729cdef68bbdc22fd6068f88904262.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
مکانیابی مراکز خدمات صنعتی ِکشاورزی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، نمونه مورد مطالعه: ناحیه شهری مشهد
52
37
FA
امیر حسین
عبدالله زاده
دانشگاه تربیت مدرس
a.abdollahzadeh@modares.ac.ir
ایمان
قلندریان
0000-0000-0000-0000
دانشگاه تربیت مدرس
ghalandarian@ferdowsi.um.ac.ir
صنایع کشاورزی بنا برتعریف در هرکشور به صنایع مکمل پیش و پس ازکشاورزی تلقی میشود که به منظور ارزش افزوده واشتغال بیشتر بخش کشاورزی ایجاد میشود. استان خراسان رضوی با دارا بودن رتبه نخست تعداد بهره برداران واراضی زراعی بخصوص در محصولات نیازمند صنایع ازقبیل دام، گندم، زعفران و دانههای روغنی -که وجود بیش از نیمیاز آن درناحیه مشهد میباشد- نشان دهنده پتانسیل بالای توسعه در این حوزه میباشد. اولین گام ایجاد صنایع کشاورزی، مکانیابی بهینه استقرار آن است. عوامل موثر مکان یابی صنایع کشاورزی شامل 18 شاخص در 5 عامل شبکه حمل و نقل، فاصله بهینه از سکونت گاهها، وضعیت شکل زمین و اقلیم، قرار گیری در پهنههای با قابلیت کشت و دسترسی به شبکههای زیرساختی به همراه سیاستهای دولت میباشند.روش این پژوهش، کمیو از نوع استقرایی میباشد. بدین طریق که ابتدا عوامل و شاخصها و زیرشاخصها و لایههای تحلیلی عام صنایع انتخاب شده و با استفاده از نرم افزار GIS این لایهها ارزش گذاری شده و عوامل و شاخصها در عرصه پیکسل بندی شدهی محدوده مورد مطالعه، اندازه گیری شده است. با رویهم گذاری لایهها در سلولهای6هکتاری، امتیاز شاخصها وعوامل در ناحیه شهری مشهد از طریق جمع وضرب امتیاز عوامل هرسلول محاسبه گردید. بر اساس نتایج پژوهش مشخص شد برای کشت زعفران، دانههای روغنی، گندم و دام به ترتیب 9، 14، 5، 15سلول برای استقرار صنایع کشاورزی بیشترین امتیاز را کسب نمودند. مناطق شرق و شمال شرق شهرستان چناران برای تولید دانههای روغنی؛ مناطق جنوب شرق شهرستان فریمان، جنوب شرق شهرستان مشهد، شرق شهرستان چناران، جنوب طوس و شمال شرق شاندیز برای تولید گندم؛ مناطق جنوب شرق شهرستان فریمان، غرب شهرستان پیوه ژن، جنوب طوس، غرب و جنوب تبادکان و جنوب شرقی شهرستان مشهد برای تولید زعفران مناسب میباشد.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137856.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137856_08d54c344ea7c62dd132158aed18d5c6.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
رقابت های تجاری بریتانیا و روسیه در خراسان و سیستان در دورۀ قاجار
62
53
FA
زهرا
نادی
دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین(ره).
nadi.zahra90@gmail.com
خراسان و سیستان به دلیل موقعیت سوق الجیشی و نزدیکی به مرزهای هند، برای روسیه و بریتانیا در قرن نوزدهم دارای اهمیت بسیار بود. این دو قدرت برای حفظ منافع و مصالح خود در شرق ایران بعد از یک دوره اقدامات نظامی و تصرف برخی از شهرها، برای پیشبرد اهداف خود به فعالیت های تجاری روی آوردند. در این پژوهش تلاش می شود با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و روزنامه ها و اسناد آرشیوی به این پرسش پاسخ داده شود که رقابت های تجاری بریتانیا و روسیه در خراسان و سیستان چه نتایجی را برای منطقه در برداشته است؟با بررسی و واکاوی فعالیت های تجاری بریتانیا و روسیه در خراسان و سیستان این نتیجه حاصل شد که این دو دولت با تأسیس شعبه های بانک در مشهد، بیرجند، سیستان، احداث راهآهن و جادهسازی توانستند ضمن تأمین امنیت و ثبات سیاسی، نقل و انتقالات کالاها و مبادلات مالی را نیز بر عهده بگیرند که این امر به رونق امور اقتصادی در خراسان و سیستان انجامید. اما رقابت و فعالیت های تجاری این قدرتها از یک سو سبب افزایش تعداد نیروهای بیگانه در منطقه شد و از سوی دیگر منجر به افزایش ورود کالاهای فرنگی گردید که با گذشت زمان به انهدام صنایع محلی این مناطق، ورشکستگی تجار داخلی، بیکاری اصناف و پایین آمدن سطح زندگی کارگران و مردم محلی انجامید.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137857.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137857_c1abd6c5ac9495350f5509bea9baac80.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
بررسی نقش روسیه و انگلیس در تهاجمات ترکمانان به ایران (سده 19 م)
72
63
FA
مسعود
مرادی
عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بلوچستان
masoud.mmorady@gmail.com
زهرا
شبانی ثانی
دانش آموخته کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان
dr_mmoradi@yahoo.com
در دوران قاجاریه تاخت و تازهای ترکمانان به سرزمینهای داخل ایران و غارت اموال و دارایی ساکنان خراسان و شرق خزر صورت میپذیرفت. در بسیاری از این تهاجمات زنان وکودکان به اسارت در میآمدند و در بازارهای برده فروشی بخارا، خیوه و مرو به عنوان برده فروخته میشدند. یکی از عوامل خارجی مؤثر در این مسئله، دست داشتن دو کشور روس و انگلیس در ایجاد زمینه های غارتگری مهاجمان در راستای اهداف استعماریشان بود. رقابتهای این دو کشور بر سر آسیای مرکزی موجب بی ثباتی و ناامنی منطقه شده بود. روسیه در جهت سیاستهای تهاجمی رو به جنوب و انگلیس در جهت سیاستهای دفاعی از مستعمرات خود در هند، از وجود ترکمانان مرزنشین سود میبردند. با کمک این عناصر، روسیه پیروز این رقابتها بود و توانست بخشهای بزرگی از آسیای مرکزی را فتح کند. این پژوهش در صدد است با استفاده از منابع اصیل و با روش تحقیق تاریخی و با شیوه ای علی-معلولی به توصیف شرایطی که منجر به این بیثباتیها و تجاوزات با نقش موثر دو قدرت فوق الذکر شد، بپردازد.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137858.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137858_0090c8f067d7bd5dfb800e80c1db3326.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
صادرات و قاچاق نفت و فرآوردههای نفتی ایران به افغانستان در دورۀ پهلوی دوم (1320 - 1357ش)
84
73
FA
مظهر
ادوای
دانشجور دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
m_advay@yahoo.com
دو کشور ایران و افغانستان بعد از پایان جنگ جهانی دوم، به ترتیب، به بلوکهای غرب و شرق گرایش پیدا کردند، اما افغانستان با آغاز دهۀ 1340ش/ 1960م، به دلایل دوری از دریا، به صرفه نبودن روابط اقتصادی با شوروی و دوری راهها، شرایطِ نامطلوب اقتصادی، به ویژه بعد از جنگ جهانی و اختلاف با کشور پاکستان، به برقراری روابط اقتصادی با ایران گرایش پیدا کرد و هیئتهایی را به این منظور راهی ایران کرد. افغانستان از خرداد 1327ش/ ژوئن 1948م واردات نفت و فرآوردههای آن را از ایران آغاز کرد، اما از سال 1335ش/ 1956م با شروع پلانهای اقتصادی، نیاز بیشتری به این محصول پیدا کرد و هر چند موافقتنامههایی در این زمینه، بین دو کشور منعقد شد، اما ارزش بالای این محصول در افغانستان، باعث گسترش قاچاق آن، در شهرهای شرقی و شمال شرقی استان خراسان شد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی، و با تکیه بر اسناد مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت خارجه و سازمان اسناد ملی، سعی در روشن کردن این مسأله دارد که چگونه بهبود روابط اقتصادی بین دو کشور، منجر به انعقاد موافقتنامههای نفتی و بازرگانی با تأکید بر صادرات نفت و فرآوردهای آن و گسترش قاچاق این محصول در شرق ایران، به ویژه در استان خراسان شد.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137859.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137859_6d7a6214d2d0e175cc25e084db67224f.pdf
دانشگاه بینالمللی امام رضا (علیه السلام)
پژوهشنامه خراسان بزرگ
2251-6131
2717-1671
7
22
2016
04
20
اصلاحات اقتصادی سلطان ابوسعید گورکان درخراسان و پیامدهای آن
96
85
FA
محسن
رحمتی
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان
mohsenrahmati45@gmail.com
با انتخاب هرات به پایتختی قلمرو تیموری، بر اهمیت خراسان در عهد تیموریان افزودهشد. اقداماتِ عمرانیِ شاهرخِ تیموری، در طول دوران سلطنت نسبتاً طولانیاش، اوضاع اقتصادی این ایالت را رونق بخشید. منازعات جانشینی میان شاهزادگان تیموری بعد از مرگ شاهرخ، به شدت برحیات اقتصادی خراسان تأثیر گذاشت. سلطان ابوسعید که بعد از یک سلسله منازعه، به حکومت رسید، تلاش های زیادی برای ترمیم ویرانی ها و بهبود اقتصاد خراسان انجام داد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی در صدد است تا ضمن معرفی عوامل مؤثّر بر حیات اقتصادی خراسان در این دوره، به تبیین اقدامات اصلاحی ابوسعید و تأثیر آن بر وضعیت اقتصادی خراسان بپردازد.این مقاله نشان میدهد که سلطان ابوسعید، در اواخر حکومت خود، اقداماتی در زمینه رونق کشاورزی، تجارت و اصلاح نظام مالیاتی انجام داد. در نتیجه، در اواخر حاکمیت او به واسطهیِ استقرارِ نسبیِ امنیت، تنظیم امور تجاری و احیای کشاورزی، وضعیت اقتصادی خراسان بهبود یافت و سلطان توانست برای دوران کوتاهی خراسان را از ثبات، رونق و رفاه و پیشرفت اقتصادی بهره مند سازد.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137860.html
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137860_d3262d456812398c41517d62bbda7fb7.pdf