ORIGINAL_ARTICLE
نقش سیاسی، اجتماعی، اقتصادی گوهرشاد آغا در خراسان عهد تیموری (با توجه به دو شهر مشهد و هرات)
امپراطوری بزرگی که تیمور بانی آن بود، پس از مرگش بین فرزندانش تقسیم شد. در این بین خراسان و بخش هایی دیگر از سرزمین ایران از سال 807 تا سال 850 هجری قمری نصیب شاهرخ میرزا گشت که هرات در این مدت به عنوان مرکز فعالیت های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی شهرت یافت. هرات محل تجمع بازرگانان و مسافران بسیاری از نقاط مختلف جهان گردید و در هر گوشه و کنار آن ساختمان های عظیم، نمای زیبایی را در شهر به نمایش می گذاشتند. پس از هرات،مشهد دومین شهر تمرکز خاندان تیموری به حساب می آمد.شهری که به دلیل افزایش جمعیت شیعه ی آن و وجوه بارگاه امام رضا (ع) و بناهای زیبای تیموری، رو به رشد و ترقی نهاده بود و بدین گونه با حمایت های شاهرخ و گوهرشاد، امرا و بزرگان تیموری سبک معماری باشکوهی در بخشهای شرق ایران تمرکز یافت. گوهرشاد آغا،معروف به مهدعلیا، ضمن همراهی همسرش شاهرخ،که به ویژه پس از مرگ تیمور،ابتدا وقت خود را صرف امور نظامی و تحکیم امور سیاسی کرده بود؛ در توسعه ی شهرسازی و امور عام المنفعه و امور سیاسی نقشی به سزایی داشت.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137826_1e3269b79d9bf7feb27050c9d77ee8c6.pdf
2011-11-22
عباسعلی
آذرنیوشه
aazarniusheh@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
راضیه
فرستاده
rferestadeh@gmail.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش مهاجرین خراسان بزرگ در توسعه ی فرهنگ ایرانی آسیای صغیر(قرن پنجــم تا نهم هجری)
مهاجرت تعداد زیادی از ایرانیان به آسیای صغیر که با فتح بزرگ آلب ارسلان در ملازگرد، بسیار پررنگ تر گردیده بود، از قرن هفتم به بعد و با شروع حملات مغول، گستردگی بیشتری پیدا کرد. شکل گیری دولت سلجوقیان روم خیلی زود آناتولی را نه تنها به عنوان پایگاه جدید قدرت و رفاه، بلکه به عنوان کانون تحولات فرهنگی مطرح کرد که در آن رواج محسوس عنصر ایرانی بیش از همه جلب نظر می کرد. در این میان مهاجرین خراسان بزرگ، نقش اساسی در توسعه ی فرهنگ ایرانی آسیای صغیر داشتند.موضوع اساسی در تحقیق حاضر، بررسی چگونگی حضور این مهاجران خراسان و میزان تاثیر آنان در توسعه ی فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر می باشد. نگارنده با استفاده از روشی تاریخی با رویکرد توصیفی و تحلیلی، به بررسی منابع و اطلاعات موجود پرداخته و حتی الامکان سعی نموده است منابع تحقیقی و پژوهشهای صورت گرفته را با منابع اصلی، مقایسه نموده و در صورت وجود اختلاف به بررسی و نقد آنها بپردازد.گذشته از جمع آوری اساسی و شرح حال خراسانیانی که از اواخر قرن پنجم تا ابتدای قرن نهم هجری به این منطقه مهاجرت نموده و منشا اثر واقع شده اند،یافته های دیگر این پژوهش بر این نکات تاکید دارد که آنان به همراه خود،فرهنگ، آداب و رسوم و نشانه های بارزی از علم،هنر و دانش رایج در ایران عصر سلجوقی را رواج دادند و آثار علمی، هنری، ادبی و... بسیاری از خلق کردند. در این میان تعامل میان ایرانیان و حاکمان سلجوقی روم و شرایط مناسب فراهم شده توسط آنان نیز زمینه را برای رشد و شکوفایی فرهنگ ایرانی ایجاد کرد.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137827_a28ad5dd1a7ff210b2a802502be9b36d.pdf
2011-11-22
فاطمه
تقوایی
ftaghvaee@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش متغیرهای سیاسی و اداری، در تغییرات حدود جغرافیای خراسان، در پنج قرن اول هجری
موقعیت مهم خراسان در رویدادهای پنج قرن نخستین اسلام،پژوهشگر این حوزه را در مورد مدلول واقعی خراسان در قرون مذکور، به دقت فرا می خواند. این که حدود جغرافیایی خراسان، چه تحولاتی به خود دیده است؟ و این تحولات، متاثر از چه حوزه هایی بوده است؟ مسایلی است که این ایالت در این مقطع از آن، متاثر است. این مقاله در صدد اثبات این دیدگاه است که حدود جغرافیایی خراسان در دوره ی مذکور، تابعی از نظام اداری و شرایط سیاسی این ایالت است و با تغییر این متغیرها، حدود خراسان نیز دچار تحول می شود. بی توجهی محقق تاریخ اسلام به این تحولات،او را در تحلیل و بررسی تحولات تاریخی خراسان،به درک نادرست از وقایع، دچار می کند . جدود جغرافیایی خراسان در قرن اول و دوم هجری تابعی از نظام اداری عصر ساسانی است و با شکل گیری سلسله های طاهریان و سامانیان در این ایالت، تحولاتی متناسب با شرایط سیاسی و اداری جدید در خراسان روی می دهد که عمده ی آن، تغییر نظام اداری و استقلال ماوراءالنهر از خراسان است. این پژوهش به روش تحقیق تاریخی انجام گرفته است و در صدد نشان دادن تحولات حدود جغرافیایی خراسان و دلایل آن است.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137828_62f4924c92e83b3cc3cb50c59961eb27.pdf
2011-11-22
محمد
حاجی تقی
mhajitaghi@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جغرافیای تاریخی خراسان
خراسان در قدیم به سرزمین وسیعی در شرق فلات ایران که از سمت شرق کویر لوت تا کوههای هند واقع بودند، اطلاق می گردید و تمام بلاد ماوراءالنهر را در شمال شرقی به استثنای سیستان و قهستان در جنوب را شامل می شد. خراسان بزرگ شامل چهار ربع (نیشابور، مرو، هرات، بلخ) بوده که امروزه میان چهار کشور ایران، افغانستان، ترکمنستان و پاکستان تقسیم شده و فقط ربع نیشابور آن در قلمرو ایران قرار گرفته که تقریباًشامل خراسان شامل خراسان شمالی و رضوی می شود. استان خراسان جنوبی نیز منطبق با ایالت قهستان قدیم بوده است. ایالت قهستان قدیم اگرچه از نظر اداری و سیاسی مثل ایالت سیستان جزو خراسان بزگ محسوب می شده ولی جغرافی نویسان قدیم از آن به عنوان یک واحد جغرافیایی مستقل و متمایز از خراسان سخن گفته اند.خلاصه آنکه خراسان قدیم و ایالت های همجوار آن یعنی سیستان و قهستان یکی از مراکز عمده سکونت و فعالیت در شرق ایران بوده که ردپای آن در سراسر تاریخ ایران در دوره باستانی و اسلامی دیده می شود. گستردگی خراسان بزرگ و همسایگی آن با مراکز تمدنی در شرق فلات ایران (هندوستان و چین) و شمال شرقی ایران (آسیای میانه،ماوراءالنهر و روسیه) باعث شده که این ایالت به یکی از کانون های اصلی ارتباطی میان کشورها و تمدن های مختلف در طول تاریخ تبدیل شود.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137829_0588140ad71f0a7d035e65b88c408120.pdf
2011-11-22
محمدتقی
رضویان
mtrazavian@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
محمد
شالی
mshali@gmail.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
روابط هیاطلـه با ساسانیان، در شرق خراسان
هیاطله (هپتالیان)،شاخه ای از هون ها بودند که در اوایل سده ی پنجم میلادی، در مرزهای خراسان در شمال شرقی شاهنشاهی ساسانی پدیدار شدند. یک قرن بعد،اقتدار آنان به اوج رسید و تهاجم آنها به مرزهای ساسانی در خراسان شدت یافت و بسیاری از شهرهای آن را در اشغال خود در آوردند. «پیروز» شاهنشاه ساسانی، در سال 484 میلادی در جنگ با آنان کشته شد و این قوم در دوره ی قباد در ایران نفوذ کردند.در زمان خسرو انوشیروان، با اضمحلال اقتدار هیاطله،خراسان بزرگ در تقسیمات اداره- کشوری ساسانیان، جایگاه مهمی یافت و به یکی از چهار بخش اصلی کشور تبدیل شد. در این پژوهش، سعی شده به نقش این قوم در ناآرامی های حکومت ساسانی و مرزهای خراسان پرداخته شود.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137830_f4c854b46ba5bcf558c4189f054b0522.pdf
2011-11-22
کورش
صالحی
ksalehi@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
عبدالله
صفرزایی
asafarzaee@gmail.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تشیع در خراسان بزرگ
«خراسان»، سرزمین کهن و مهد تمدنهایی است که هر یک از آنها افتخاری برای تاریخ بشر محسوب می شود. این سرزمین از هنگامی که تاریخ به یاد دارد تا عصر حاضر،فراز و نشیب های بسیار به خود دیده؛ اما به گونه ای شگفت در برابر رویدادهای سهمگین بر پای ایستاده و بالیده است. در اعصار گذشه،آبادیهای کوچک و بزرگ این سرزمین بستر زایش و رویش اسطوره ها بوده اندو آثار برجای مانده در جای جای این سرزمین پهناور از تاریخ و فرهنگ مردم و سرزمینی سخن می گوید که سهمی عظیمی در تمدن جهانی داشته اند.از نظر جغرافیایی، خراسان در منطقه واقع بود که ایران و کشورهای مدیترانه ای شرقی را با هند از یک سو و ماوراءالنهر، ترکستان و چین را از دیگر سو،ارتباط می داد و بنابراین، هم معبر تجارت بود و هم گذرگاه لشکرکشیها و تهاجمات. بدین دلایل نقشه ی مردم شناسی این سرزمین پیچیده شده و این منطقه ملل و اقوام مختلف را با زبان، مذهب و رسم و رواج جداگانه در کنار یکدیگر جای داده است.گرچه به یقین نمی توان محدوده ی مرزهای خراسان آن روزگار را مشخص کرد،اما شاید با معیار قرار دادن نظریه ای که از سوی نویسندگان و مورخانی چون اصطخرانی،ابن حوقل و مقدسی،مرزهای شمالی خراسان را به ماوراء النهر محدود نموده اند و سرزمینهای جنوب منطقه ی جیحون را خراسان نامیده اند،شاید بتوان محدوده ی تقریبی خراسان بزرگ را معین نمود.طبق معیار انتخاب شده ی محدوده ی خراسان بزرگ می بایست شامل: بدخشان، سمنگان، بلخ، جوزجان، غور،بامیان،و هرات در افغانستان کنونی و استانهای سه گانه ی خراسان در ایران تا ابتدای استان سمنان و از شمال غرب تا نواحی گرگان و ابتدای مازندران و در ترکمنستان شامل نواحی جنوبی آن مخصوصاً شهر مرو بود.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137831_27ab42de9771567a7379732337dce4ac.pdf
2011-11-22
عبدالرضا
فرجی راد
afarajirad@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
زهرا
ساعی
zsaei@gmail.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه حریم خصوصی و حفظ کرامت انسانی در تعالیم اسلامی و سیره رضوی و نقش مخرب اینترنت بر این ارزش ها
خاستگاه کرامت انسانی و حریم خصوصی به عنوان حق ذاتی اشخاص و یکی از اساسی ترین مصادیق حقوق بشر در عصر جدید، برگرفته از اهتمام به شأن و منزلت انسانی و ارزش های مبتی بر انواع آزادی ها است. حریم خصوصی، از جمله حقوقی است که انسان ها به دلیل نیازهای شخصی از یک طرف به آن وابسته و از طرف دیگر به دلیل ضرورت زندگی جمعی، مکلف اند این حق را نسبت به دیگران به رسمیت بشناسند. در تعالیم روح بخش اسلامی نیز این اصل بعنوان یکی از مهمترین و اصلی ترین اصول پایه ای فقهی همواره مدنظر بوده است و در سیره پیامبر اسلام و معصومین بصورت عملی شاهد این مساله بوده ایم و هر یک از این بزرگواران به فراخور شرایط خاص زمانی به ترویج این مساله پرداخته اند که ما با توجه به موضوع این تحقیق جایگاه این اصول را در سیره حضرت علی ابن موسی الرضا علیه السلام مورد توجه قرار داده ایم، از سوی دیگر نگارنده میکوشد تا به موضوع نقض حریم خصوصی افراد و هتک حیثیت آنها دراینترنت بپردازد؛ چه اینکه امروزه با گسترش ابزارهای اطلاع رسانی و اینترت، این حق به یکی از چالش انگیزترین مسائل حقوق بشر تبدیل شده است. ناشناس بودن کاربران و سهولت استفاده از آن، زمینه ی تعرض به حریم خصوصی افراد و هتک حرمت آنان را فراهم نموده و صاحب نظران و دولتمردان را در حمایت از حریم خصوصی افراد با مشکل روبه رو ساخته است. در ادامه،علاوه بر ارائه ی راهکار، به ذکر مصادیق هتک حرمت و اهتمام به آن در اسلام و سیره رضوی و قوانین مجازاتهای اسلامی، برای چنین جرایمی خواهیم پرداخت.
https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137832_744db7ec22056ece539074137d4f0771.pdf
2011-11-22
علی
واعظ طبسی
avaeztabasi@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
حسین
احمری
hahmari@gmail.com
2
AUTHOR