%0 Journal Article %T کارکرد اجتماعی مدرسه در بخارا (سده های 10 تا 14ق) %J پژوهشنامه خراسان بزرگ %I دانشگاه بین‌المللی امام رضا (علیه السلام) %Z 2251-6131 %A عرب عامری, مصطفی %D 2021 %\ 08/23/2021 %V 12 %N 43 %P 39-52 %! کارکرد اجتماعی مدرسه در بخارا (سده های 10 تا 14ق) %K بخارا %K عالمان دینی %K کارکرد اجتماعی %K مدرسه %R 10.22034/jgk.2022.137990 %X با تأسیس سلسله شیبانیان (1007-906ق/ 1599-1500م) در بخارا، مدرسه به‌عنوان محوری­ ترین رکن نظام تعلیم و تربیت اسلامی و همچنین به‌مثابه رکنی مهم در تربیت علما و نخبگان جامعه که از پیشینۀ درخشانی در ماوراء­النهر برخوردار بود، موردتوجه و حمایت خوانین اوزبک قرار گرفت. این حمایت صرفاً از جانب شیبانیان انجام نشد، از سوی حکومت­های اَشترخانی (1200-1007ق/ 1785-1599م) و مَنغیت (1339-1200ق/ 1920-1785م)، که متعاقباً در این منطقه به قدرت رسیدند با شدت و ضعف دنبال شد. پژوهش حاضر در نظر دارد با استفاده از منابع تاریخی و آرشیوی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی، به این پرسش پاسخ دهد که کارکرد اجتماعی مدرسه در بخارا در سده ­های 10 تا 14ق چه بوده است؟ دستاوردهای پژوهش­ روشن می­سازد که طلاب علوم دینی که از اطراف و اکناف برای گذراندن دوره تحصیلات تکمیلی به بخارا می­ آمدند، پس از طی دوره تحصیل در بخش­های مختلف اجتماعی و در مناصب مهمی چون صدر، شیخ‌الاسلام، قاضی‌کلان، امام‌جمعه و غیره منصوب و از این طریق علاوه بر رفع و رجوع امور اجتماعی، در هدایت و اثربخشی بر طبقات عامه جامعه تأثیرگذار بودند. جهت­ دهی نخبگان در جامعه بخارا به سمتی بود که مطامع نظام حاکم را تأمین می­ نمود و حاکم اوزبک با انتصاب عالمان تربیت‌یافته در مدارس به مناصب مهم اجتماعی، درصدد تبلیغ و پیاده‌سازی ایدئولوژی نظام حاکم به دست این نخبگان بود. %U https://jgk.imamreza.ac.ir/article_137990_3e52530ca649d2e7f6b8afb7b1832dc8.pdf